“BATMANLI GİRİŞİMCİ CESURDUR”

Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) Batman İl Müdürü Evren Arıkan’ı ağırladığımız programa gazete yönetimi, yazar ve muhabirlerimiz ile matbaa personellerimiz katılım sağladı. Türkiye’nin en çok konuşulan 2. kuruluşu imiş KOSGEB. Neden mi? Çünkü KOSGEB, 7’den 70’e herkesin hayatına, her konuda dokunabiliyor. İş kurmanızı sağlıyor, iş sahibi iseniz işinizi geliştirmenizi sağlıyor, iş gezilerine ya da fuarlara katılacaksanız yine KOSGEB’le temas kurmak durumundasınız. Anlayacağınız KOSGEB’de yok yok. Böyle çok misyonlu ve çok fonksiyonlu bir kuruluşu konuşunca sohbet de derinleşiyor haliyle. KOSGEB nedir, iş kurmak isteyen girişimciler KOSGEB’den finansman desteği almak için ne yapmalıdır, işini geliştirmek isteyen girişimciler KOSGEB’e ne şekilde müracaat etmelidir, Batman’da girişimcilerin profili ne şekildedir, Batman KOSGEB’de bugüne kadar kaç kişiye girişimcilik kursu-sertifikası verilmiştir, hangi işlere ne tür destekler verilir… Bu ve daha fazlasını KOSGEB Müdürü Evren Beye sorduk. Sohbetimiz sırasında Batmanlı girişimcilerin profilini değerlendiren Evren Bey’in  “Batmanlı girişimciler cesur” sözlerini ise manşete taşıdık. Her sorumuzda dobra ve gerçekçi yanıtlar aldığımız sohbetimiz, eminim ki hepinizi yakından ilgilendirecek.

Konuşmasına KOSGEB’i tanıtarak başlayan İl Müdürü Evren Arıkan “Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB), 1990 yılında kurulmuştur. 40 milyon TL net satış ve 250 üzeri çalışanı olan işletmeler dışındaki bütün işletmeler, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler (KOBİ)’dir. KOSGEB, KOBİ’lere ve iş kurmak isteyen bütün girişimcilere destek veren bir kuruluştur. Yani sadece girişimcileri ve iş kuranları değil, işyeri sahiplerini de destekler. Batman’da 2007 yılında temsilcilik olarak kuruldu. 2012 yılında müdürlük olarak faaliyete geçti. 3 bin üyemiz var. KOSGEB, tarım ve hayvancılık, sağlık sektörü, eğitim sektörü, spor faaliyetleri, emlakçılık ve sigortacılık sektörlerini ise desteklemez” diyor.

Yeni işi kurmak isteyen, güçlü bir iş fikri olan ve belli bir sermayesi olan girişimci adaylarına 50 bin TL’ye kadar hibe desteği verdiklerini söyleyen Sayın Arıkan, kadın girişimcilere yüzde 90, erkek girişimcilere yüzde 70, engelli ve şehit yakınları ve gazilere de yüzde 90 oranında destek verdiklerini aktarıyor. Yani işini kuran girişimcinin, almış olduğu ekipmanın faturasının KDV hariç yüzde 90-80’i karşılanıyor.

KOSGEB Müdürü Arıkan, uygulamalı girişimcilik eğitimi ve KOSGEB desteğine ilişkin süreci anlatırken “İş kurmak isteyen girişimci adaylarına uygulamalı girişimcilik dersini veriyoruz. Uzmanlarımız tarafından iş kurma, iş analizi, kâr-zarar konuları anlatılıyor. Daha önce 70 saatti ama şu anda 5 günlük eğitimin sonunda girişimcilik sertifikası alıyorlar. Bu sertifika Türkiye’nin her yerinde geçerlidir ve süresizdir. Sertifika alımından sonra, yapacağı işi anlatan bir iş planı hazırlıyor ve KOSGEB’e kaydını yapıyor. İş planı, Kurulda inceleniyor. Girişimci, işini kuruyor. Yapmış olduğu harcamaların fatura ve dekontlarını bize getiriyor. Uzmanlarımız işyerini inceleyip, ekipman ve malzemeleri yerinde görüyor. 20 gün içinde, yaptığı harcamanın yüzde 90’una kadarını ödüyoruz. Bu süreç, girişimcinin hızına bağlı” bilgisini paylaşıyor.

KOSGEB desteklerinden herkesin faydalanabileceğini aktaran konuğumuz “Girişimcilik kurslarında yani sertifikalarda yaş sınırı yok. Ancak işini kurarken bir yerde sigortalı çalışamaz. Farklı bir şirkette yüzde 50’nin üzerinde hissesi olmamalıdır. Son 1 yıl içerisinde aynı sektörde vergi levhası sahibi olmamalıdır. Yani işini kapatan ve aynı iş kolu için destek isteyenleri destekleyemiyoruz. Öte yandan memur olanlar da sertifika alabilir. Ancak iş kurarken memurlar sadece hisse sahibi olabilir, imza yetkisine sahip olamaz. Girişimcilik eğitimlerini okullara taşıyacağız. Batman Üniversitesi ile protokolümüz var. Mühendislik Fakültesinde ders olarak veriliyor. Bu sertifika, diploma yerine geçecek” diyor.

Başyazarımız Recep Kavuş’un sorusu üzerine Batman’da bugüne kadar 5 bin kişinin girişimcilik eğitimi aldığını aktaran Sayın Arıkan, 614 başvurudan 610’ununun desteğe uygun görüldüğünü söylüyor. İşini kuran 610 girişimciden 192’sinin kadın, 422’sinin erkek, 8’inin ise engelli vatandaşlardan oluştuğunu belirtiyor. Bugüne kadar 9 milyon 265 bin TL finansal destek sağladıklarının altını çizen KOSGEB Müdürü Evren Arıkan, bunun 6 milyonu’nun, girişimcilere yansıdığı bilgisini veriyor. 614 başvurudan 610’unun hayata geçmesini ise “Başarı ortalamamız yüzde 12’lerde” sözü ile açıklıyor. Bu oranın, Türkiye ortalamasında yüzde 60’lara denk geldiğini de sözlerine ekliyor.

Gazetemizin Sahibi Ercan Atay’ın “Girişimciye vereceğiniz finansmanı, iş kurmadan önce değil de iş kurduktan sonra vermenizin nedeni nedir?” sorusu üzerine “Devlet nasıl elini taşın altına koyuyor ise girişimci de elini taşın altına koymalıdır. ‘KOSGEB olsun veya olmasın ben bu işi yapacağım’ diyen gerçek girişimciler destekleniyor. Hiçbir sermayesi olmayanların bir iş kurması zaten, KOSGEB’in vereceği 50 Bin TL ile gerçekleşmez. Diyelim ki sadece ofis ve ekipman desteği olan 18 Bin TL ile market kurdunuz. Peki, nasıl mal alacaksınız? O yüzden kişi, yolda kalmasın ve işini yürütebilsin diye destek veriyoruz. Sermayeyi borçla aldıysa da zaten sonrasında bizden aldığı para ile o borcunu kapatarak yoluna devam edebilir” yanıtını veriyor Sayın Arıkan.

Desteklemeden faydalanan işyerlerinin takibinin de yapıldığını söyleyen Sayın Arıkan “Bizden destek alan girişimci, 3 yıllık taahhüt veriyor. Devretmeyecek, kapatmayacak ve satmayacak. Biz her yıl bu işyerinin gelir vergisi levhasını inceliyoruz. Eğer işyeri kapanmış, satılmış ya da devredilmiş ise vermiş olduğumuz finansmanı faiziyle geri alıyoruz. Ama ölüm, hapis, iflas gibi durumlarda kurul kararı ile o parayı almıyoruz. Bugüne kadar bu konuda sorun yaşadığımız 2 vaka oldu. 2 kişi, destekleme parasını alıp ortadan kayboldu. Şu anda kendilerine ulaşamıyoruz ama hukuk müşavirlerimiz inceliyor, takip başlatıldı” diyor.

KOSGEB’den destek alıp da bugüne kadar farklı bir sektörde iş kuran girişimcilerin olup olmadığını soruyoruz. Sayın Arıkan, Batman’da bir kadın bir girişimcinin, dondurma külahı imalat ettiğini söylüyor ve ekliyor “Batman’da 3 dondurma fabrikası olmasına rağmen dondurma külahı üreten herhangi bir imalathane yoktu. Kadın bir girişimci, KOSGEB desteği ile külah üretmeye başladı. Ürettiği malı, bu fabrikalara satıp ayakta kalıyor. Dondurma külahı üreten kadın girişimcimiz, Batman’da hatta bölgede bir ilktir”

Bölge esnafının bankalardan kredi çekemediğini aktarıyor Gazetemizin Sahibi Ercan Atay. Sayın Atay’ın “Sizden finansman desteği almadan önce bankadan kredi çekmek isteyen esnaf, ne yazık ki kredi çekemiyor. Bu durumda ne yapacak?” sorusu üzerine “Biz bu konuyu Başkanlığımız ile görüştük. Burada kredi garanti fonunun devreye girmesini istedik. Çünkü bu fonun 3’te 1’i KOSGEB’in himayesi altındadır. Başkanlığımız bu konuyu Bakanlığa iletecek ve bir Devlet Bankasının bu yükün altına girmesi gerekiyor. Eğer devlet bankası girmezse özel banka hiç girmez” yanıtını veriyor Sayın Arıkan.

Yazarımız Nihat İpekyüz’ün sorusu üzerine girişimcilik desteklerinin dışında genel desteklerinin de olduğunu hatırlatan Sayın Arıkan “Bizden aldığı destekle bir tekstil açıp 20 kişi çalıştıran da var, bir market açıp tek başına işleten de var. İstihdama katkı sağlıyoruz. Bunun yanında genel desteklerimiz var. KOBİ GEL yani KOBİ geliştirme desteklerimiz var. Fuar desteklerimiz var. Bununla firmalar, kendilerini tanıtıyor. Yurtdışı iş gezileri için desteklerimiz var. Bu sayede firmalarımız, yurtdışında kendi sektörleriyle ilgili bilgi edinebiliyor. Nitelikli eleman desteğimiz var. Sigortalı personeli olan bütün işletmeler, 2 personel istihdam edip maaşlarını KOSGEB üzerinden ödeyebiliyorlar. Bu destek, kayıt dışı istihdamı da ortadan kaldırıyor. Öte yandan Eylül ayında faizsiz kredi desteklerimiz de başlayacak. Sertifika ve proje olmaksızın KOSGEB’e üye olan bütün KOBİ’ler faizsiz krediden faydalanabilecek. Bunlar olumlu gelişmeler” diyor.

Yazı İşleri Müdürümüz Ubeyd Baş “Batman’da girişimci profilini nasıl görüyorsunuz?” sorusunu yöneltiyor konuğumuza. Sayın Arıkan “Özellikle baktığımız da Batman’da cesaret var. Esnaflar da öyle ama girişimcilerde bu duygu daha fazla. ‘ben bu işi yapabilirim’ ruhu var. Sıkıntılı süreçlerin tamamında vatandaş hiç durmadı. ‘süreç iyi gitmiyor, önümü göremiyorum’ algısı yok. Kararlılık ön planda. Bu güzel bir duygu. Öte yandan baktığımızda bizden destek alan işyerlerinin hiçbirinin iflasını ya da kapandığını görmedik. Demek ki insanlar Batman’da işini yürütebiliyor” ifadelerini kullanıyor.

Yazı İşleri Müdürümüz Ubeyd Baş “Son zamanlarda bazı kesimlerin, bazı kurum ve kuruluşların hibe ve finansman desteklerini farklı şekillerde kullandığı konuşuldu. Bu anlamda KOSGEB’i nerede görüyorsunuz?” sorusunu yöneltiyor konuğumuza.

KOSGEB Müdürü Evren Arıkan “Biz ‘Ankara KOSGEB Başkanlığı’nda işletme ne kadar hızlı hizmet alıyorsa Batman’da da o kadar hızlı almalı’ anlayışı ile çalışıyoruz. Nasıl ki hiç tanımadığım biri, destek için direk uzmanımıza gidiyorsa, benimle konuşup görüşmek isteyen insan da gelip benim çayımı içer ama ben onu da uzmana yönlendiririm. Bu anlamda tamamen doğal davranıyoruz. 614 işletmeden 610’una destek vermiş olmamız da bunu gösteriyor. Türkiye’de 2013–2014 yıllarında yani 17–25 Aralık olaylarından sonra nasıl bütün kurum ve kuruluşlar incelendiyse KOSGEB de incelendi.  Çok şükür temiz çıktık. Biz, bahsini ettiğiniz işlere hiç bakmadık, tamamen işlerimize odaklandık. Biz, hak edene hak ettiğini vermekle mükellefiz. Ben de bu bölgenin insanıyım. Desteği hak eden insanı neden bekleteyim?” ifadeleri ile yanıtlıyor soruyu.

Girişimcilik desteklerinden sonra KOBİ GEL desteğinden bahseden Sayın Arıkan “Bu, yeni çıkan bir destek türü. İşini geliştirmek isteyenlere, özellikle de imalat sektörü üzerinden verilen bir destek. Bugüne kadar Batman’da 51 tane başvuru aldık. 28’i kabul edildi. KOBİ-GEL 1 projesinde kabul edilen 28 projeden 16’sı tekstil firmasıydı. Geri kalanı OSB’deki firmalardı. Kabul edilmeyen projeler, kriterlere uymuyordu. Mesela yılın ortalamasında çalışan sayısı en az 5 olmalı, 2 yıl üst üste zarar etmeden satışında artış sağlamalıdır. Kabul edilen 28 proje için 9 milyon 200 bin lira gibi bir ödemeyi 1 sene içerisinde gerçekleştireceğiz. Projeler 1’er yıllık projeler. Bunun içinde faizsiz kredi de var. 400 bin TL’ye kadar faizsiz kredi ve 200 bin liraya kadar hibe desteği var. KOBİ-GEL 2 projesini de çıkardık. KOBİ-GEL 2 projesinde ise tüm sektörleri kattık. 21 başvuru aldık. Dosyalar şu anda inceleniyor” diyor.

Üniversite mezunlarını istihdam eden işletmelere “nitelikli eleman desteği” verdiklerini söyleyen Sayın Arıkan “En revaçta olan desteğimiz, nitelikli eleman desteğidir. Yani bir yemek fabrikasına gıda mühendisi alıyorsunuz, bir işletmeye pazarlamacı alıyorsunuz. 2 yıllık üniversite mezunları, işletme bünyesinde yeni istihdam ediliyor ise net maaşın yüzde 70’ini 1.500 TL’ye kadar veriyoruz. 4 yıllıklarda da yine maaşın yüzde 70’ini 2 bin TL’ye kadar veriyoruz. ‘Bu vatandaş 10 ay ya da 1 yıl çalışmak zorunda’ demiyoruz. 1 ay çalıştırdınız, memnun kalmadınız, çıkışını verip başka bir personel alabiliyorsunuz. Her işletmenin 2 personel çalıştırma hakkı var. Üst limit 50 bin TL’dir. İşletmenin kasasında 50 bin TL olduğu müddetçe bu desteği almaya devam ediyor. Sigorta ve maaşın yüzde 30’unu işveren ödüyor, geri kalanı KOSGEB’e ait” diyor.

Yazı İşleri Müdürümüz Ubeyd Baş’ın “Batman’da KOSGEB’in faaliyete geçtiği 2007 yılından bu yana bürokratik işlemlerde bir kolaylaşma yaşandı mı?” sorusuna Sayın Arıkan “Kesinlikle evet. 2007’de 12 yıllık SSK dökümlerini, bilânçoları, kapasite raporlarını inceliyorduk. Şu anda öyle değil. KOSGEB’in resmi sayfasından beyanname çıkarıyorsunuz, imza beyannamenizi sicil gazetenize ekleyip kaşe ile getirip KOSGEB’e kaydoluyorsunuz. Danışmana bile ihtiyacınız yok. Eğer girişimci iseniz iş planı hazırlayacaksınız. Bu da kolaylaştırıldı. İş planı taslaklarımız sabittir. KOSGEB’e kayıt olduktan sonra bir şifreniz oluyor. KOSGEB sayfasına girip hangi destekten faydalanmak istiyorsanız o desteğin projesini çıkarıp dolduruyorsunuz ve teslim ediyorsunuz. Eskiden dosyalar Diyarbakır’a gönderip aylarca Kurul bekleniyordu. Ama şimdi biz kendi kurulumuzu oluşturuyoruz. Ayda 2 kurul yapıyoruz. Kurumsallaşma adına şuanda Batman’da bir iyileşme var” diyor.

Sohbetimiz sırasında okurlarımızdan gelen soruları da yöneltiyoruz konuğumuza. KOSGEB Batman İl Müdürlüğü’nde personel sayısının yetersiz olduğu yönündeki eleştirilere “Şu anda 2 uzmanımız var. 3 bin üyemiz olduğu düşünülürse tabi ki personel sayımızın yeterli olduğunu söylemek zor. Bu yüzden biz de mümkün mertebe sahadayız. Girişimcilik eğitimleri veriyoruz, vatandaşa danışmanlık yapıyoruz. Personel rakamının 4’e çıkmasını talep ettik. Önümüzdeki süreçte personel sayımızın artacağını umut ediyorum” yanıtını veriyor Evren Bey. Uzmanların dışında ulaştırma görevlisi, sekretarya, evrak kayıt personeli, muhasebeci ve temizlik personellerinin de KOSGEB’de hizmet verdiğini aktarıyor Sayın Arıkan.

Sayın Arıkan “Batmanlı girişimcilere önerebileceğiniz bir iş var mı?” sorusuna ise “Sektör konusuna giremem ama hep söylediğim bir şey vardır, hangi işi yaparsanız yapın ama yenilikçi olun. Yenilikten kasıt nedir? Bugün bir caddede 6 tane kuaför ile karşılaşırsınız. 7.’si açılır ama iyi iş yapar. Çünkü girişimci, oraya bir yenilik getirmiştir. Bir bakım cihazı getirmiştir, personeli kalifiyelidir ya da işyeri dekorasyonu çok cezbedicidir. Bu algı ile hareket etmek lazım” yanıtını veriyor.

Yazarımız Nihat İpekyüz’ün “Proje yazılırken nelere dikkat edilmelidir?” sorusuna “Kaynakçılık yapmak isteyen girişimci, Türkiye’deki kaynakçılılığın tarihçesini, Mısır’da kaynakçılığın gelişimini anlatıp getiriyor. Biz buralara hiç bakmıyoruz. Kimsin, altyapın nedir, daha önce yapmış olduğun işler, açmak istediğin işyeri ile ilgili bilgin nedir, bunlar lazım bize. Bize kaynakçılık projesi geldi. Bakıyoruz projenin sahibi bir kadın. İşle ilgili sorular soruyoruz. Sorularımızı kocası cevaplıyor. Adam daha önce bir kaynak dükkânı işletmiş, kapatmış. Yeniden aynı işi kurmak istiyor. Bu yüzden aynı yerde aynı işyerinin açılmaması şartını koşuyoruz. Mobilya atölyesi açmak için proje sunuyorsun ama benden masa istiyorsun. Ama o masayı yapan bir makine istemiyorsun. Bu tür çelişkiler olunca projeyi geri çeviriyoruz. Oysa gerçek olmak lazım. Talep edilenler, net şekilde yazılmalı” diyor Sayın Arıkan.

Yazarlarımızın sorusu üzerine, destek ajansı olarak faaliyet sürdüren DİKA ile KOSGEB arasındaki farktan bahseden Sayın Arıkan “Tabi ki bu kurumların hepsinin, istihdamı arttırmak gibi bir amacı var. Ama her kurumun yoğurt yiyişi farklı. DİKA’nın desteği yılda 1 kez çıkıyor. Belirli sektörlere destek veriyorlar. Genelde sayı sınırlı oluyor. KOSGEB’in yelpazesi ise çok daha geniş. Sana ‘şu desteğim var’ demiyoruz ‘sana hangi desteği verelim’ diyoruz” açıklamasını yapıyor.

Sohbetimizi, KOSGEB Batman İl Müdürü Evren Arıkan’ın özgeçmişi ile bitiriyoruz.

Doğma büyüme Batmanlı olan Evren Arıkan, Ankara Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği’nden mezun olup, İşletme Bölümünden Yüksek Lisansını tamamladı. 2007’de İl Temsilcisi olarak KOSGEB’de göreve başlayan Arıkan, 4 yıl sonra (2012) üstlendiği KOSGEB Batman İl Müdürlüğü görevini 4 yıldır sürdürüyor.