Soru-Cevap köşemizde bu hafta
Batman İl Ticaret Müdürü Şehmus Kalkan var.
Batman sevdalısı bir insan.
Vatandaşa hizmet etmek için o koltuğa oturduğunun farkında.
“Bu kurum da bu koltukta benim değil, Batman Halkınındır” diyen,
Hizmet ederken Batmalılık bilincini öne alan bir idareci.
Ziyaret ettim.
Gayet ilgili karşıladı.
Tam bir Batmanlı misafirperverliği ile ağırladı.
Sohbetimizde de kurumunu anlattı,
Yaptıklarını,
Faaliyet alanlarını.
Ticaret İl Müdürlüğü,
Belki çoğumuzun tanımadığı bir kurum ama
İlgilenmediği bir alan, nereyse yok gibi.
Kentteki bütün işyerlerini denetleyebilen,
Nerede hangi ürün, nekadara satılıyor, kontrol yetkisi olan,
Açılacak işyerlerinin faaliyetlerini yürüten,
Faaliyet alanı çok geniş bir kurum.
Sizler de şikâyet ve ihbarlarınızı bu kuruma bildirmek için,
CİMER’e yazabilir
Ya da ALO 175’i arayabilirsiniz, aklınızda bulunsun.
…
-Ticaret İl Müdürlüğü ne iş yapar?
“Personel sayısı az ama iş alanı çok olan bir kurumuz. Tüketici Hakem Heyeti, kooperatiflerin kurulması, piyasaların gözetimi ve denetimi, bazı taşınmazların taşınması için yetki belgesi verilmesi, esnaf ve sanatkârların faaliyetleri, genel kurulları gibi iş ve işlemleri yapmaktayız. Yeni düzenlemeyle artık kuyumculara yetki belgesi de veriyoruz. Ayrıca 6563 Sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında işlemleri yapmaktayız. Her an ulaşılabilen biriyim. Gelen herkese diyorum ki burası sizin yerinizdir. Biz burada memuruz. Vatandaşa çözüm bulmak için biz buradayız. İşimiz vatandaşa hizmet etmek”
“KURUMLARLA KOORDİNELİ ÇALIŞIYORUZ”
-Kaç personeliniz var?
“Toplam personel sayımız 18. Bunlardan 4’ü engelli kadrosunda, 4’ü hizmetli, 5’i sözleşmeli. Diğer kurumlardan da destek alıyoruz. Çalışma grupları oluşturup birlikte çalışıyoruz”
-Batman’da kurumun çalışma alanları içerisinde en yoğun sıkıntı yaşanan alan hangisi?
“Şu anda en fazla ulaşmak istediğimiz hedeflerden geri kaldığımız piyasa gözetimi ve denetimidir. Daha önce denetmenler vardı. Bu denetmenler belli bir şekilde gümrük bölge müdürlüklerine dağıtıldı. Bu durumdan dolayı biraz boşluk oluştu. Bu boşluğu doldurmaya çalışıyoruz”
PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİ NEDİR?
-Piyasa gözetimi ve denetimi ne demek?
“Bir işletmenin fiyat denetimi, etiketlerinin kontrolü, haksız fiyat artışları ile ilgili sistem üzerinden gelen başvuruyu değerlendirip kontrolünü sağlıyoruz. İhbar geldiği anda en kısa zamanda denetimleri sağlıyoruz. Vatandaşlarımızdan beklentimiz alışveriş yaptıkları yerlerde etiket fiyatı ile kasa fiyatlarını karşılaştırsınlar. En düşük fiyat hangisi ise onu yansıtmak zorundadırlar. Eğer şüphelendikleri bir durum var ise bizlere ihbarda bulunsunlar. Fahiş fiyat artışlarına karşı da ani ve gizli denetimlerimiz de oluyor. Bir müşteri gibi alışveriş yapıp kasaya gidiyoruz. Daha sonra bu ürünlerin giriş – çıkış fiyatlarını karşılaştırarak kar oranında belirli bir fahiş durum var ise işlem yapıyoruz. Serbest piyasa kavramı var ama ticarette de ahlak çok önemli”
50 TL’LİK MASKEYİ 249 TL’YE SATAN ESNAF 104 BİN TL’LİK CEZA UYGULADIK
-Batman’da bu denetimlerde son durum nedir?
“Batman’da son 1 ay içerisinde bir denetim sürecimiz oldu. Diğer kurumlardan bağımsız olarak yaptık. Ticaret Bakanlığı’na sonuçları gönderdik. Yüzde 30’un üzerinde bir kâr marjı varsa denetimi tabi olmaktadır. Rekabet Kurulu tarafından da incelemeler olmaktadır. Birçok kuruluştan temsilcinin olduğu 19 kişiden oluşan bir kurul. Bu kurul gerekli savunmaları aldıktan sonra kararını vermektedir. İl Müdürlükleri tutanak tutar. Cezai işleme Rekabet Kurulu karar verir. 10 Bin TL’den 550 bin TL’ye kadar ceza uygulanmaktadır. Örneğin maske denetimleri döneminde 50 TL olan bir ürünü 249 TL’ye satan bir işletme vardı. Gerekli tespitler yapıldıktan sonra 104 bin 742 TL cezai işlem uygulandı. İsterse 1 adet isterse 1000 adet satsın. Bir kere kurala uymayıp piyasayı alt üst edecek şekilde davranırsa, cezasını da ödemek zorunda kalır”
İHBARLARINIZI ALO 175’E YAPABİLİRSİNİZ
-İhbarlar nerelere yapılmaktadır?
“Tüketiciler, Alo 175 üzerinden veya Haksız Fiyat Artışı Şikâyet Bildirimi (HFA-BİLDİRİMİ) uygulaması üzerinden ihbarda bulunabilirler”
ŞİKAYETLERİ YANITLAMADA 1. SIRADAYIZ
-Tarihi geçmiş bir ürün görürsek ne yapmamız gerekiyor?
“İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’ne bildirmeniz gerekir. Piyasa denetimi ve gözetimi ile ilgili Sayın Cumhurbaşkanı talimatları doğrultusunda bir büyük bir çalışma var. Her kurum ayrı denetimler yapıyor ve denetimi kendi alanları ile ilgili oluyor. Büyük ihtimalle bu iş ile ilgili uzmanlar yetiştirilecek. Bakanlık bir tüketicinin şikayetinin 6 ay içerisinde sonuçlandırılmasını istiyor. En fazla 6 ay daha uzatılabileceğini belirtiyor. Şu anda Batman şikayet taleplerini karşılama ve şikayetleri en kısa sürede sonuçlandırma da Türkiye’de 1. sıradadır. Personellerimiz bu konuda çok iyi. Tüm personellerimiz ile rutin eğitimler yapıyoruz”
TÜKETİCİ ARTIK DAHA BİLİNÇLİ
-Batman’daki vatandaşlar haklarını biliyorlar mı?
“3 yıl içerisinde şikayet sayısında ciddi artış oldu. İnsanlarda duyarlılık arttı bu konuda. Okullarda da eğitimler veriyoruz. Birçok kuruma da eğitimler veriyoruz. Vatandaşlarımıza eğitimler veriyoruz. İşverenlere ve işçilere eğitimler veriyoruz. Bazı seminerlerde eğitimi bizzat kendim veriyorum. 2021 yılı içerisinde 4547 müracaat olmuş. 3597 şikayet karara bağlanmış. Kalan müracaatlar da savunma ve karar aşamasındalar. En kısa zamanda sonuçlanacaktır. Her iki tarafta karar açıklandıktan sonra 15 gün içerisinde Ticaret mahkemesi Batman’da olmadığı için Asliye Hukuk Mahkemelerine başvurabilirler. En fazla beyaz eşya ve elektronik eşyalar ile ilgili şikayetler geliyor”
BATMAN’DA 7 BİN 200 İŞYERİ VAR
-Yıl içerisinde yaptığınız denetimlerle ilgili bilgi verir misiniz?
“Meslek grupları arasında çıkan uyuşmazlığı çözmek için Hal Hakem Heyetimiz var. Bu heyete 2021 yılında 21 müracaat yapılmış hepsi karara bağlanmıştır. Başvuruda bulunan Ford ve Toyota bayiliği Batman’a alındı. 2 tane karar aldırarak bakanlık nezdinde onaylattırdık. 115 kooperatifimiz var, 86’sı Ticaret Bakanlığı’na bağlı, 6 adedi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı. 23 tanesi Tarım ve Orman Müdürlüğü’ne bağlı. Oto alım satım işi ile alakalı 2021 yılında verilen yetki belgesi 271 adettir. Nüfusa oranla büyük bir rakam.
Emlakçılık ile alakalı 2021 yılında verilen yetki belgesi 94 adettir. Bu bir rekordur. Belirli şartlara göre verilmektedir. Bu şartların sağlanması için mesleki eğitimler başta olmak üzere birçok çalışma yaptık. Bu alanda uğraşan kişileri sisteme dahil ettik. 01.01.2021–14.09.2021 tarihleri arasında ithalatımız 991 dolar, ihracatımız 7230 dolardır. 2020 yılı ve 15.09.2021 tarihine kadar kurulan şirket sayısı 535, kapanan şirket sayısı 18’dir. Fahiş fiyatlar ile ilgili yapılan denetim sayısı son 1 ayda 59 firma ziyaret edilmiş, 1100 ürün denetlenmiştir. Sistem üzerinden haksız fiyat artışı ile ilgili gelen şikayet sayısı 78 başvuru gelmiş ve hepsi denetlenmiştir. 4 tane merkez, 2 tane Kozluk İlçemizde olmak üzere 6 odamız bulunmakta.2021 yılı itibariyle 7200 işyerimiz var. 2021 yılında 861 işyeri açılmış, kapanan işyeri sayısı 291’dir”
YÜKSEK EV/İŞYERİ KİRALARININ ŞİKÂYETİ NASIL YAPILMALI?
-Ev kiraları ile ilgili şikayetler çok fazla. Bu konuda denetim hakkı, kurumunuzda mı?
“Batman, kiralarda en yüksek artışın olduğu 3 ilden biri. Sistem üzerinden başvuru yapılıyor, CİMER üzerinden de bize iletiliyor. Bakanlığımız bunları inceliyor. Batman’da 2021 yılında 20’nin üzerinde şikayet geldi. Ancak şikayetler neden sonuca ulaşamıyor? Çünkü şikâyeti yaparken Batman’da yüksek ev kiralarıyla ilgili şikâyet yapılıyor ancak hangi ev ya da işyerinin kirasıyla ilgili şikayet yapıldığı belirtilmiyor. Bu şikâyetler içerisinde ne firma adı ne adres bilgisi ne de kişi adı yok. Genel bir şikâyet yerine, bir örnek üzerinden şikâyet gelirse o örnek üzerinden inceleme yapılabilir. Bu konuda farklı illerde örnekler var. Evini ortalama bir fiyata satan vatandaş, banka kredilerinin faizi düşünce fiyatı ikiye katlamış. O arada evi almak isteyen bir vatandaşla da pazarlık yapmış. Vatandaş, fiyat yükselince bunu Ticaret Bakanlığına bildirmiş ve pazarlığa ilişkin mesajları da delil olarak göndermiş. Ev sahibine çok ciddi ceza kesildi. Batman’da da yüksek kiralarla ilgili şikâyetlerin açık ve net yapılması gerekiyor”