Diyarbakır'ın Kocaköy ilçesindeki Gre Fılla Höyüğü'nde Diyarbakır Müze Müdürlüğü başkanlığında Kocaeli Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ayşe Tuba Ökse'nin bilimsel danışmanlığında 2018'de başlatılan kazı çalışmaları geçen yıl aralık ayında tamamlandı. Kazılarda Çanak-Çömleksiz Neolitik Dönem'de yaşayan toplumlara ait yaşam izlerini yansıtan eserlerin yanı sıra dini ve sosyal yaşam alanları tespit edildi.
2 BİN 687 ESER GÜN YÜZÜNE ÇIKARILDI
Çalışmalarda höyükte en eski yerleşimin Çanak-Çömleksiz Neolitik Dönem'de başladığı, Erken Neolitik Çağ'da ise birkaç yüz metre yakındaki Ambar Höyük ve Kendale Hecala'ya yerleşildiği tespit edildi. 4 yıla aşkın süre yapılan kazılarda, milattan önce 9 bin 300'den bugüne kadar tarihlenen 2 bin 687 eser gün yüzüne çıkarıldı. Toprak altından çıkarılan ve kazıevinde toplanan eserler, arkeolog, restoratör, antropolog ve sanat tarihçilerinden oluşan ekip tarafından çok ince bir çalışmayla temizlenip belgelenerek Diyarbakır Müze Müdürlüğüne teslim edildi.
3 TARİHİ YAPI TAŞINIYOR
Höyükteki kazı çalışmalarında ortaya çıkarılan, yaklaşık 10 metre çapında ve 2,5 metre yüksekliğinde içlerinde dikili taşların bulunduğu 3 yapının taşınması için proje hazırlandı. Proje kapsamında numaralandırılarak kümelendirilen yapıların taşları, geçmişte uzunca bir dönem, adı işkencelerle anılan, müze yapılmak üzere mülkiyetinin Adalet Bakanlığından Kültür ve Turizm Bakanlığına devredilmesinin ardından çalışmalara başlanan Diyarbakır E Tipi Kapalı Cezaevi'nin bahçesine taşınmaya başlandı. Hazırlanacak proje kapsamında burada aslına uygun olarak birleştirilecek yapılar, ziyaretçiler tarafından gezilebilecek.
"TIPKI GÖBEKLİTEPE'YE BENZER YAPILAR ORTAYA ÇIKTI"
Diyarbakır Müze Müdür Vekili Müjdat Gizligöl, AA muhabirine, Silvan Projesi kapsamında yapılan kurtarma kazılarında 2018'de Gre Fılla Höyük'te kazı çalışması başlattıklarını belirtti.
Kazı çalışmalarının geçen yılın sonunda tamamlandığını anımsatan Gizligöl, "Kazı çalışmaları esnasında dünya ve Türkiye arkeolojisi açısından çok kıymetli bir mimari yapı bulundu. 'Yuvarlık planlı yapılar' diye bahsedebileceğimiz 'özel" yapılar ortaya çıktı. Tıpkı Göbeklitepe'ye benzer yapılar ortaya çıktı. Bunun üzerine bu kültür varlıklarının su altında kalmaması gerektiğini düşündüğümüz için buna yönelik hazırlıklar içerisine girdik. Şu an söz konusu yuvarlak planlı 'özel' yapıların taşınmasıyla ilgili işlemleri yürütüyoruz." diye konuştu.
Höyükte çıkan yuvarlak planlı yapılar Göbeklitepe'deki yapılara benzediği için höyüğe "Diyarbakır'ın Göbeklitepe'si" de denildiğini ifade eden Gizligöl, şunları kaydetti: "Dönem itibarıyla bunlar Göbeklitepe ile çağdaş. Gre Fılla, dünyadaki heyecan verici 10 keşiften biri olarak biliniyor. Dünya basınında çokça yer buldu. Milattan Önce 9 bin 300 yılına dayanan bu yapıların 11 bin 300 yıllık olduğu analizler sonucunda ortaya çıkarıldı. Analiz çalışmaları devam ediyor, belki daha da eskiye tarihlendirilecektir. Söz konusu iki yapıyı taşıdık, şu anda üçüncü yapıyı taşıyoruz. Bunlar cezaevine taşındıktan sonra projesi yapılacak. Projeden sonra teşhir ve tanzim çalışmaları başlatılacak. Tarihi yapılar inşallah Diyarbakır ve bölge insanının hizmetine sunulacak, ziyaret edilebilecek." (AA)