Gebeliğin 37. haftasından önce doğan bebekler prematüre olarak nitelendiriyor. Çoğunlukla çoklu gebelik, enfeksiyon, diyabet ve yüksek tansiyon gibi kronik hastalıkların neden olduğu prematüre doğumda genetik aktarımın da etkili olabileceği vurgulanıyor.
Prematüre doğum, bebeğin kaç haftalık dünyaya geldiğine göre üç gruba ayrılıyor; 28 haftadan küçük doğanlar "aşırı", 28 ila 32 haftalıklar "çok", 32. ila 37. haftada doğanlar "hafif" prematüre olarak sınıflandırılıyor.
Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) 2018 yılı verilerine göre, her yıl 10 bebekten en az biri, yani 15 milyon bebek prematüre dünyaya geliyor ve sayı her geçen gün artıyor. 184 ülkede prematüre doğum oranları yüzde 5 ile 11 arasında değişiyor.
5 yaşından küçük çocuk ölümlerinin başlıca nedeni prematüre doğum
Dünya genelinde 5 yaşından küçük çocuk ölümlerinin başlıca nedeninin, prematüre doğumlar olduğuna, her sene bu yaş aralığında yaklaşık bir milyon çocuğun hayatını kaybettiğine dikkat çekiliyor.
Prematüre doğumun yol açtığı komplikasyonlar nedeniyle hayatta kalmayı başaranların birçoğunda öğrenme bozuklukları, görsel ve işitsel problemler gibi yaşam boyu sürecek rahatsızlıklar görülüyor.
Prematüre dünyaya gelen bebeklerin yaşatılması için sıcak tutma, emzirme desteği, enfeksiyon ve nefes alma zorluklarının giderilmesinden oluşan temel bakımda, zengin ve yoksul ülkeler arasında büyük uçurum göze çarpıyor.
Yoksul ülkeler prematüre bebekleri yaşatamıyor
Yoksul ülkelerde 32. haftada veya daha küçük doğan bebeklerin yarısı, gerekli bakımı göremediğinden yaşamını yitirirken, zengin ülkelerde neredeyse tüm prematüre bebekler yaşatılıyor. Uzmanlar, bu ölümlerin dörtte üçünün gerekli müdahalelerin yapılması halinde önlenebileceğini ifade ediyor.
Refah seviyesi düşük ülkelerde "aşırı prematüre" bebeklerin yüzde 90'ından fazlası, yaşamlarının ilk birkaç haftasında ölürken, zengin ülkelerde bu oran yüzde 10'un altına düşüyor.
Prematüre doğumların yüzde 60'ından fazlası, Afrika ve Güneydoğu Asya'da görülüyor. Düşük gelir seviyesine sahip ülkelerde bebeklerin ortalama yüzde 12'si, yüksek gelirlilerde yüzde 9'u erken doğuyor.
Prematüre doğumlarda Hindistan ilk sırada yer alıyor
Dünyada en fazla prematüre doğum yapılan ilk 10 ülke şöyle sıralanıyor; Hindistan 3 milyon 519 bin 100, Çin 1 milyon 172 bin 300, Nijerya 773 bin 600, Pakistan 748 bin 100, Endonezya 675 bin 700, ABD 517 bin 400, Bangladeş 424 bin 100, Filipinler 348 bin 900, Kongo Demokratik Cumhuriyeti 341 bin 400 ve Brezilya 279 bin 300.
Her 100 doğumda en fazla prematüre oranlarının görüldüğü ilk 10 ülke de sırasıyla, yüzde 18,1'le Malavi, yüzde 16,7'şerle Komor Adaları ve Kongo, yüzde 16,6 ile Zimbabve, yüzde 16,5'le Ekvator Ginesi, yüzde 16,4'le Mozambik, yüzde 16,3'le Gabon, yüzde 15,8'le Pakistan, yüzde 15,5'le Endonezya ve yüzde 15,4'le Moritanya.
DSÖ, prematüre doğum konusunda güvenilir yönelim verisi elde edilen 65 ülkenin 3'ü hariç hepsinde, son 20 yılda prematüre doğum oranlarında artış yaşandığına dikkati çekiyor.
Bu artış, geç yaşta anne olma, annenin diyabet ve yüksek tansiyon gibi altta yatan sağlık sorunları, tüp bebek tedavisinin daha fazla kullanılması ve sezaryen yöntemine daha fazla başvurulmasıyla ilişkilendiriliyor.