TARIMDA HAYAT KURTARACAK PROJE

Ağaç yetiştirmede karşılaştıkları susuzluk problemine çözüm üretmek amacıyla yola çıkan 3 arkadaş, meyve ve sebzecilikte susuz tarıma imkân veren Ekobox çözümünü geliştirdi.

Ağaç ve sebze fidelerinin, hayatı boyunca sadece 16 litre su kullanarak yetişmesini ve kökünün topraktaki su kaynağına ulaşmasını sağlayan sistem, çöl, taşlık ve kurak alanlarda dahi meyve ve sebzecilik yapılmasına imkân verecek. Ekobox çözümünün üreticisi Ekofen Tarım'ın Yönetim Kurulu Üyesi Fazıl Mermer, 5 yıl önce Konya'da memleketi ağaçlandırma sevdası ile bu işe başladıklarını, ağaçlandırma çalışmaları sırasında özellikle Konya'nın çorak bölgelerinde susuzluk problemiyle karşılaştıklarını, bu problemi aşmak için neler yapılabileceğini araştırırken yollarının Hollandalı bir firma ile kesiştiğini anlattı.

Mermer “Araştırmalarımızı yaparken susuzlukta ağaçlandırmayı ve sebze fideciliğini mümkün kılan susuz tarım çözümü olduğunu gördük. Bu çözümü dünyada sunan tek şirket Hollandalı bir firmaydı. Bu çözümden faydalanmak amacıyla Hollanda'dan numuneler getirdik. Konya'da uygulama yaptık, uygulamalarda başarılı olduk. Ürünün pahalı olması, bizi kendi çözümümüzü üretmeye yönlendirdi. Yaptığımız çalışmalarla susuz ağaç yetiştirmeyi ve sebzecilik yapmayı mümkün kılan çözümümüzü ürettik. Ormanlar kendi kendine doğayı taklit ederek nasıl yetişmişse bu sistemi taklit eden bir metot geliştirdik” dedi.

Fazıl Mermer, sebze ve meyvecilikte bakım ve işletme maliyetlerinin yükselmesiyle azalan karlılık, taşlık ve susuz arazilerin kullanılamaması, yıllık bitki ekimlerinden beklenen kazancın elde edilememesi, bozulmuş ve çölleşmiş arazilerin çoğalması, fırsatların şehirlere kayması gibi etkenlerin kırsal göçün artmasına, kırsal nüfusun yaşlanması ile genç çiftçilerin giderek azalmasına neden olduğunu söyledi. BM araştırmalarına göre, gelecek 30 yılda dünya nüfusunun 9 milyarı geçeceğini, 48'den fazla ülkenin su sıkıntısı çekeceğini belirten Mermer, artan dünya nüfusu ve azalan su kaynaklarının ciddi anlamda gıda kıtlığını da beraberinde getireceğini vurguladı. Mermer, bu öngörülerin tarımsal üretimin gelecek 20–30 yılda devletlerin siyasi gücünü teşkil eden en önemli stratejik güç olacağına işaret etti.

Dünyada kültürü yapılan 138 meyve türünden 75'e yakınının Türkiye'de yetişmesi, verimli topraklar, insan gücü ve eşsiz doğal kaynaklar ile Türkiye'nin öne çıkan stratejik güç olduğunu belirten Mermer, bu gücün doğru kullanılmasının, sanayide ve teknolojide nitelikli ürünler üreterek kalkınmanın yolunu açacağını söyledi.

Konya'da karşılaştıkları susuzluk sıkıntısının yanı sıra bu gibi problemlerin, hayata geçirdikleri çözüm sayesinde aşılabileceğini ifade eden Mermer “Bu çözüme Ekobox ismini verdik. Ekobox, gece gündüz sıcaklık farklılığından dolayı hem kendisi su üretiyor hem de yağmurdan, çiğden hasat yaparak kendi haznesini su ile dolduruyor. Altında bulunan fitil vasıtasıyla fidanın köküne suyu veya nemi iletiyor. Çok az miktarda bir nemlilik oluşturarak altında su sütunu oluşturmaya çalışıyor. Yeraltındaki sular yukarı doğru hareketleniyor. Yukarıdan da Ekobox ile sağladığımız nemlilikle birleşince fidan o sütunu takip ederek kazık kök yapıyor. İlk olarak koyduğumuz 16 litre su dışında bir daha ağaç veya sebze fidesine hayatı boyunca su vermemize gerek kalmıyor. Cihaz, bu suyu kullanarak, su hasadı yaparak ve yoğuşmadan su üreterek fidan kökünün topraktaki asıl kaynağına ulaşmasını sağlıyor. Sonuç olarak, su vermeden 100–200–300 yıl veya doğal ömrü kadar yaşayacak ağaç ve sebze fideleri oluşuyor” dedi. Mermer, şu anda ağaç dikiminde uygulanan yanlış sistem sonucu köklerin yanal geliştiğini, bu nedenle ağacın sürekli su istediğini, su verilmediği takdirde kısa sürede kuruduğunu söyledi.

Ekofen Tarım Yönetim Kurulu Üyesi Mermer, sistemin ağacı kazık kök yapmaya teşvik ettiğini belirterek, "Bu sayede fidan; toprağın altında var olan, mikro gözenekler içerisinde bulunan su kaynağına ulaşıyor. Oradan beslenmeyi öğreniyor” dedi.

Tüm ağaç ve sebzelerin, toprağın bir miktar altında bulunan mikro gözeneklerdeki su kaynağı ile hayatını sürdürebileceğini ifade eden Mermer “Zaten hiçbir fidan böyle bir kaynak olmadan hayatını sürdüremez” dedi. Ekobox sayesinde ağaç ve fidelerin yüzde 30 daha hızlı büyüdüğünü, aşırı sulamadan kaynaklanan bitki köklerinin yeterli havayı ve besini alamamasının önüne geçildiğini belirten Mermer, Ekobox çözümünü Türkiye'nin 12 ilinde uygulamaya başladıklarını, bugüne kadar 6 bin 500 fidanın Ekobox vasıtasıyla toprakla buluştuğunu, başarı oranının yüzde 98 olduğunu söyledi.

Mermer, uygulamalarını Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Selçuk Üniversitesi, Ankara Üniversitesi, Konya Gıda ve Tarım Üniversitesi ile TEMA gibi önemli kurum ve kuruluşlarla yaptıklarını bildirdi. Çözümün yurt dışı satışına da başladıklarını aktaran Mermer, ilk ihracatı Filistin'e gerçekleştirdiklerini, İran'a satışa da başlayacaklarını söyledi.

Fazıl Mermer, hayata geçirdikleri çözüm sayesinde temiz su kaynaklarının korunacağını, herhangi bir sondaj, kuyu, elektrik ve sürekli sulama gibi maliyetler olmadan, Türkiye'nin tüm taşlık, çorak ve kurak arazileri dâhil olmak üzere her yerinde meyve ve sebzeciliğin yapılabileceğini bildirdi.

Söz konusu sistemi, dünyada Hollanda Firmasının dışında sadece kendilerinin ürettiğini belirten Mermer, "Onların ürettikleri modelden çok daha verimli bir model ürettik. Yaptığımız tasarımda altın oranı yakaladık. Böbrek şeklinde yaptığımız için kutuda bulunan 16 litre suda bakteri üremesi asgari düzeyde oluyor. Dolayısıyla bitkinin hastalanmasını da önlüyoruz” dedi.

Mermer “Ekobox"un 10 yaşına kadar ağaçlara da uygulanabildiğini ifade ederek, "Bu cihazın fidanın türüne göre değişmekle birlikte 1–2 yıl kalması gerekiyor. Kök gelişimi 2 yılda tamamlandığı için cihazı 10 yıl boyunca kullanabilirsiniz. Ekonomik ömrünü tamamladıktan sonra bu süre sonunda biz cihazı geri alıyoruz. Ekobox’u, Hollandalı muadilinden çok daha ucuza üretiyoruz. Türkiye'den sonra dünyada da marka olmak istiyoruz” dedi.