İşte anneler için uyumayan bebekle baş etme yolları; İnsanlar için uyku neden önemlidir ? Kaliteli ve yeterli bir uyku sağlıklı bir yaşamın anahtarıdır. Vücudumuzun şarj olması için vazgeçilmez bir öneme sahiptir uyku. Her 3 kişiden 1’i hayatlarının bir evresinde uykusuzluk çekmekte oldukları biliniyor. İsviçre’de yapılan bir araştırmada 3 yaşına gelmiş çocukların % 22’si; 4 yaşına gelmiş çocukların % 50’si haftada 1 gece uyku problemi yaşamaktadır. 2011 yılında yapılan bir araştırmada evlilik problemleri ile çocukların uyku problemleri arasında önemli ilişki saptanmıştır. Uyku sanıldığı gibi pasif bir dinlenme hali değil, tam tersine vücut ve beynimiz devamlı bir tazelenme içinde olmaktadır. Akşam 22.00–02.00 arası fiziki yenilenme, 02.00 -07.00 arası zihinsel yenilenme oluşur. Uyku sayesinde stresimiz azalır, hafızamız güçlenir. Uyku kilomuzu kontrol altında tutmamıza yardımcıdır, yeterli ve kaliteli uyku insülin direncini azaltıp, metabolizmayı hızlandırarak kilo verilmesine destek olur. Bağışıklık sistemimizi güçlendirerek vücudun onarma mekanizmalarını destekler. Büyüme hormonları uykuda ve özellikle gece salgılandığı için özellikle gelişim çağındaki bebek ve çocuklarımızın yetişkin bireylere göre kaliteli uykulara daha fazla ihtiyacı vardır. Yetersiz uyku ise bağışıklık sistemini düşürür, açlık hissini tetikler, hafızayı, konsantrasyonu, motivasyonu, odaklanmayı negatif yönde etkiler. Kalp rahatsızlıkları, ülseri tetikler, Ruh halinizi bozar. Tümör büyümesini hızlandırır. Yetersiz uyku bebek ve çocuklarda dikkatsizlik, odaklanamama, adaptasyon problemleri, asabiyet, anne–babaya yapışıklık, bağımsız olmak istememe, öğrenme güçlüğü, öfke krizleri, beslenme problemleri, iştahsızlık hatta uzun dönemde büyüme geriliği dahi yapabilir. Yetersiz uyku erkeklere oranla kadınlar için daha tehlikelidir. Menopoz, hamilelik gibi durumlarda oluşan bazı hormonal ve fiziki durumlar nedeniyle uyku problemleri kadınları daha fazla etkileyebilmektedir. Kadınlar yetersiz uyku nedeniyle kalp ve damar hastalıkları konusunda daha yüksek risk taşır. Ayrıca yaşadıkları uykusuzluk nedeniyle psikolojik sıkıntı, depresyon ve öfkeye karşı daha yatkındırlar. – Bebek odalarında sarı renk tercih etmeyin – Kaliteli bir uyku için bebek odası veya çocuk odası nasıl tasarlanmalı? Bebeğimiz için en uygun fiziksel uyuma koşulları nedir? Kaliteli uyku ortamı, bebeğin gündüz ve gece uyku saatinde kendi yatağında, sessiz ve karanlık bir ortamda uyumasıdır. Tabi ki de dışarı çıktığınızda arabada da uyuyakalacak, pusetinde de uyuyacak; belki minik bebeklerimiz elbette arada sırada anne göğsünüzde uyuyakalacak. Bu uykuların kalitesi yatağında karanlık ve sessiz bir ortamdaki gibi olmayabilir. Özellikle evde olduğunuz zamanlarda salonda, aydınlıkta, gürültüde uyutmak yerine kaliteli uyku ortamlarını kullanmak önemlidir. Türkiye’de bebek odaları ve yatakları fazla süslü seçiliyor ve hazırlanıyor. Bebeğin uyku ortamı bebeği uyarmamalı odası, huzur vermeli. Odalarda sarı renk kesinlikle önerilmiyor, beyaz veya mavi tercih edilebilir renkler. Aldığımız beşiklerde yatağın mat kısmı alçaltılabiliyor olması önemli; bu bebeklerin hem kendi isteklerine bağlı olarak yataklarından çıkmasını engellemek için hem de beşikten düşme riskini minimalize etmek için önemlidir. Beşiğin anneye ve kapıya bakan yatak koruyucuları çıkartılmalı ki, bebek stres altında olduğunda ayağa kalkma ihtiyacı olmadan anneyi veya kapıyı görebilsin. Özellikle uyku düzenini değiştirmeye çalıştığımız ilk dönemde bebek anne babayı görebilmeli. Perdelerin arasından gün ışığı girmeyecek şekilde olmasını öneriyoruz, cama koyu renk kapatıcılar yapıştırılabilir veya blackout perdeler tercih edilebilir. Montesorri tarzı yataklar önermiyoruz veya tercih edecek aileler olursa kapı kısmı kapalı tutulabilir. Amerikan Pediatri Akademisi’nde 2,5-3 yaşına kadar bebeklerin çıkamayacakları yataklarda yatırılması gerektiğini önermektedir. Parmaklıklar yükseltilebilir olmalı ki bebeğin düşme riski olmasın. Beşik perdelerden uzakta olmalı, bebekler perdeleri çekmeyi severler. Beşik içinde oyuncak olmamalı. Odanın temiz kokması, temiz olması, sessiz, karanlık (melatonin karanlıkta salgılanır). Sigara içilmeyen ev ortamı olmalı. Yatak şiltesi orta sertlikte olmalı. Yatak, pencere- kalorifer kenarına yerleştirilmemeli (sıcak-soğuk gelmesin diye). Bebekler sıcak ortamlarda uyumakta zorlanırlar. Oda sıcaklığı 21-22 derecelerde olmalı aslında, fakat anneler özelliklede bu salgınların arttığı kış aylarında endişelenebiliyorlar. En azından şöyle diyelim; oda ısısı 23 dereceyi geçmesin.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Uyku Danışmanı Uzm. Dr. Ahmet Özcan İnstagram: @drahmetözcan @uykuhekimi