İran’ın sembolü olabilecek sayısız tarihi sembol var ama Azadi anıtı ve meydanının anlamı İranlılar için çok başka.
Anıt tarihi değil. Modern teknoloji ve harika bir mimari tasarım ile 1971 yılında inşa edilmiş. Pers imparatorluğunun kuruluşunun 2500. yılı anısına yapılmış.
Dolayısıyla anıt, çok farklı bir misyon yükleniyor.
Anıt, müze ve sanat evi olarak kullanılıyor.
Alan sosyal etkinliklerde de kullanılıyor.
Şah tarafından yapıldığı için, şah taraftarları için çok büyük anlam taşıyor, devrimi yapanlar da devrimin sembolü olarak görüyorlar. Diğer taraftan İran’ın derin tarih ve kültürüne atıfta bulunduğu için tüm İranlılar için yoğun anlamlar içeriyor.
İran’ın düzgün ve geniş caddelerinin neredeyse tümü bu noktada kesişiyor.
Bizim yolumuzda bu meydan da bozkurtlarla kesişti.
Azadi meydanına geldiğimiz gün Peygamberimiz(sav)’in veladet günü münasebetiyle resmi tatildi ve meydan bomboştu.
Sabahın erken saatlerinde genç ve heyecanlı bir topluluk anıt dibinde toplanınca yanlarına gittik.
Gençler, Tebriz Eyaletinin Türkmen Takımı Traktör Sazi taraftarlarıymış. Tahran’a Perso Polis takımıyla karşılaşmaya gelmişler.
Çok hırslı ve çok fanatikler.
Federasyon tarafından haksızlığa uğradıklarını düşünüp maçlara çok farklı anlamlar yüklüyorlar.
Türkiye’den geldiğimizi duyunca, fotoğraf çektirmek istiyorlar. Gördüğünüz gibi de bozkurt işareti yapmaktan geri kalmıyorlar…
İran’ın dini başkenti Kum
Kum, Tahran’a 151 km mesafede bulunan medreseler şehri olarak bilinmekte.
İmam Humeyni’nin doğduğu yer olması ve buradaki medreselerde okuması ayrıca devrimin, bu medreselerde okuyan öğrenciler tarafından başlatılmış olması, şehre farklı anlamlar yüklüyor.
Medreseler hala aktif. Ülkenin dini ve idari otoritesini belirleyen kişiler bu şehirde yetişiyor(Humeyni, Hatemi, Ruhani, Rafsancani…). Oldukça düzgün ve bakımlı bir şehir. Şiilerin 12 İmam inancında sekinci İmam olan İmam Rıza’nın kız kardeşi Hz. Masuma’nin mezarı da bu şehirde bulunuyor.
Türbe çok büyük ve şatafatlı. Çok yoğun ziyaretçi akını var. Burada düzenli sohbetler yapılıyor. Bu sohbetlere ülkenin dini ve siyasi liderleri de katılıyor.
İranlılar şair yazar ve sanatçılarına üst düzeyde saygı gösteriyorlar. Evlerini müzeye çeviriyorlar, eserlerini yayınlayıp tanıtıyorlar, şehrin en işlek caddelerine heykellerini yaptırıyorlar.
Heykellere değinmeden geçemeyeceğim. İslam kültüründe heykelcilik yoktur. Lakin İran’da çok fazla heykel var. Tarihi kişiliklerin, savaş kahramanlarının, şehitlerin, şairlerin, yazarların ve çocukların…
Müze ve anıtlarını ziyaret edip eserlerini inceleme fırsatı bulduğumuz ve ülkenin en büyük değeri olan şairleri ve düşünürleri, Şehriyar, Şems, Pervin, Hafız…
Bunların her biri hakkında sayfalarca yazı yazılır. Lakin bizimkisi sadece hafızaya bir çeltik atmak.
Yazıyı da tadında bırakmak gerek.
Yazı dizisini burada sonlandırırken, her gezinin ufuk deryasına çok yeni kapılar araladığını hatırlatmak isterim. Her ülkenin her kültür ve medeniyetin insana katacağı çok fazla şey vardır. Ama en az 2500 yıldır ayakta olan medeniyetlerin insana çok daha fazla şey katacağı katidir.
Bunlar, İran, Britanya, Çin, Hindistan, Mısır.
Bunları gezmek insana okuyarak elde edemeyeceği birçok bilgi ve tecrübe kazandırır.
Bu arada İran’a gitmişken, Horasan, İsfahan, Hamedan ve Şiraz’a gitmemek olmaz. Gidecekseniz, geniş bir zaman ayırın. Bütçenin çok geniş olmasına gerek yok. Kişi başı 1000 lira ile 10 gün boyunca çok rahat idare edebilirsiniz.
Tabii ki İran’ın muhteşem halılarını alacağım demezseniz.
Halılar mükemmel ama çok pahalı. Saf ipekten bir seccade bile 3-5 bin lira ediyor. Öyle bir seccadede namaz kılmak, bilmiyorum…
1000 lira bütçe, bekar gidecek erkekler için geçerli. Yanınızda hanımla gidecekseniz, halıdan kurtulsanız bile, bakır süslemelerden, takılardan ve değerli taşlardan mutlaka almak zorunda kalacaksınızdır.
Bunun içinde zaman ne kadar genişse, bütçede o kadar geniş olmalı. Birde hatırlatma, İran uluslararası bankacılık ağına dahil olmadığı için bizim kredi kartları orada geçmiyor.
Başka bir gezide birlikte olmak dileğiyle, sağlıklı ve mutlu kalın…