Dünyada en çok merak edilen inanç ve kültürlerden biridir Ezidilik.
Çoğu Avrupa’ya göç etmesine rağmen halen Batman ve Beşiri’de binlerce Ezidi vatandaş yaşıyor.
Tüm feodal, toplumsal, siyasi ve sistematik baskı ve ayrımcılığa rağmen Ezidiler, doğup büyüdüğü terk etmemekte kararlıdır.
Kararlı duruşlarına rağmen sayıları gittikçe azalmaktadır.
Mal ve mülklerine göz koyanlar, Ezidi’lerin kendi yurtlarından göç etmesi için her yola başvuruyor.
Oysa Ezidiler şehrimiz için bir zenginliktir ve kültürel bir varlıktır.
Avrupa’ya dahi göç etmiş olsalar, halen Batman ekonomisine ciddi manada katkı sunuyorlar.
Yıllar önce Batman'ın tanıtımı için bir fuara katılmıştık.
Uluslararası alanda faaliyet gösteren ve Batmanı yakından tanıyan bir tur operatörü standımızı ziyaret etmişti.
Stantta tanıtımını yaptığımız eserlere göz attıktan sonra kendince çok büyük eksiklik olarak gördüğü bir konuya dikkat çekmişti.
“Batman’ın zengin bir kültürel varlığı var ama siz değerlendirmesini bilmiyorsunuz” demişti.
Farkında olmadığımız bu kültürel varlık nedir diye düşünürken “Batman’da bildiğim kadarı ile halen yaşayan Ezidiler var. Yerli yabancı birçok turist, bunların yaşamını, kültürlerini ve inançlarını merak ediyor. Ama siz bunu değerlendirmesini bilmiyorsunuz” demişti.
Aradan yıllar geçti halen merak edilen, ilgi duyulan ve yok olmaya yüz tutan bu inancın tanıtımını yapmadık.
Bu farklı inanç topluluğu halen ölülerini Batman’a getirip Ezidi’lere ait mezarlıklarda kendi gelenek ve göreneklerine göre defnediyor.
Tıpkı inançları, yaşam biçimleri ve geleneklerle gibi cenaze törenleri ve defin şekilleri de çok farklı.
Ezidi’lerin inançları, ibadet şekilleri ve toplumsal yaşamı bu yüzden çok farklıdır.
Avrupa’daki her Ezidi’nin ölümünde yüzlerce kişi Avrupa’nın çeşitli ülkelerinden Batman’a gelip cenaze törenine ve ardından taziyeye katılıyor.
Uygun bir mekân olmadığı için taziyelerini de genelde otel lobileri veya kafelerde yapmaktalar.
Taziye yerinde kalınan süre boyunca ölüyü yâd ederler.
Erkekler ve kadınlar ayrı yerlerde olmak üzere günde 3 öğün yemek verilir.
Taziyeler 3 gün ile bir hafta arasında sürer.
Otel ve kafeler ölünün yası için uygun yerler değildir.
Hem ölü yakınlarına da ciddi bir maddi külfeti oluyor.
Tabi Ezdiler sadece taziye için değil, bayram ve özel günler için de geliyor.
Yas, bayram, özel günler, ibadet, kültürel ve sosyal etkinlikler için bir Ezidi evi kurulsa özellikle Avrupa'da yaşayan Ezidi ailelerin geliş gidişi daha çok sıklaşır.
Bu yüzden Ezidiler için Batman’da her türlü etkinliği yapabilecekleri bir Ezidi Evinin kurulmalıdır.
Peki, Ezidi Evini kimin yapması gerekir?
Yok olmaya yüz tutan kültürlerin yaşatılması, azınlıkların inançları, kültürleri ve yaslarını ifa edecekleri mekanların oluşturulması, öncelikle devletin görevidir.
Nasıl Beşiri Ayrancı Köyündeki tarihi Mor Kiryakus Manastırı'nın restorasyonu yapılıyorsa aynı şekilde Ezidi’lerin de kültürel değerlerine de sahip çıkılması gerekir.
Avrupa ülkeleri olmak üzere birçok kurum zaten yok olmaya yüz tutan kültürlerin yaşatılması için fon da vermektedir.
Eminim ki Kültür Turizm Müdürlüğü, Ezidi kültürüne uygun bir mimari ile yapılacak bir Ezidi Evi yapımına öncülük ederse başta Avrupa’daki varlıklı birçok Ezidi Aile de buna destek verir.
Batman’da olur veya Ezidi’lerin nüfusunun olduğu Beşiri İlçesinde olur, yeri fark etmez.
Ama kurulacak olan bir Ezidi Evi Batmanın tanıtımında da ciddi katkı sağlar.
Yıllar önce bir tur operatörü turizmcinin dediği gibi, sırf inançlarını ve yaşam biçimlerini merak eden birçok turist de Batman’a akın eder.