Distopik evrende anlamsız numaralar ve Cevat Eyüp Taşman
Batman’a hizmeti geçmiş veya bir şekilde Batman’ın büyümesine katkı vermiş nice isim var. Nice önemli şahsiyet, başta ekonomik, sosyal, sportif ve sanatsal pek çok açıdan kentimizin hafızasında önemli başarılara imza attı, Batman’ın bugünlere gelmesinde pay sahibi oldu.
Zamanla “ahde vefa” timsali olmak suretiyle bir kısmının ismi çeşitli adlandırmalarda kullanıldı.
En son bir okula adı verilen isimlerden biri de merhum şair-yazar Abdulvahap Akbaş.
Batmanlı olmasının yanı sıra edebiyat âleminde çok önemli bir süreli yayın olan Mavera dergisinin yazar ve şair kadrosunda yer aldı, Cahit Zarifoğlu, Nuri Pakdil, Erdem Beyazıt ve Mehmet Akif İnanların kurucusu ve kadrosu arasında olduğu Mavera’da önemli eserler kaleme aldı. Şiir, roman, çocuk hikâyesi, araştırma-inceleme başta olmak üzere pek çok edebî türde eser neşretti, hatırı sayılır bir okur kitlesine ulaştı.
Ama nedense son yıllara kadar üzerine birkaç hatıra yazısı dışında çalışma yoktu; hatta herhangi bir akademik yayın da yapılmamıştı.
Batman Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde yüksek lisans yapan kıymetli Abdulgani Bağış, 2019 yılında “Abdulvahap Akbaş’ın Hayatı, Sanatı ve Eserleri” adlı çalışmasıyla değerli bir tez ortaya koydu.
Sonrasında Batman İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından çok yerine olarak yeni açılan bir okula ahde vefa bağlamında Abdulvahap Akbaş’ın ismi verildi:
Şair Abdulvahap Akbaş İlkokulu…
**
Yevgeni Zamyatin’in çok önemli bir distopik romanı olan Biz adlı eserinde, roman kahramanları numaralarla adlandırılmıştır. Romandaki karakter kurgusu, insanın kendine ve doğaya yabancılaştırılarak benliğinden ve tabiattan koparılmasına vurgu yapar. Olayların bakış açısıyla aktarıldığı roman kahramanının adı D-503’tür. S-4711, I-330, O-90 şeklinde adlandırılan karakterler, romandaki diğer şahıs kadrosu arasındadır. Distopik evrende insan kişiliğinin bir önemi olmadığı gibi doğa ve insana hükmetme yolunda hiçbir sınır tanımayan rejimlerin gözünde ise insanın kendisine yükletilen ödevler ve verilen numaralar dışında bir önemi yok.
Kula kulluğun muhkem kalelerinde itaatkâr bendeler…
**
Batman’daki cadde ve sokak isimleri de tıpkı soğuk savaş dönemi uygulamalarında olduğu gibi “16. Cadde”, “325. Sokak”, “1016. Sokak” ve “1525. Sokak” gibi numaralardan oluşturulduğu görülüyor.
Şairin dediği gibi “Hatırasız ve geleceksiz bir iç deniz gibi” duruyor.
Yabancı, soğuk ve anlamsız…
Zamanın demir perde ülkeleri veya günümüzün çılgın kapitalist dünyasında olduğu gibi insan ruhuna hitap eden her şeyin yok edilip mekanikleştirilmesi tarzında numarayla adlandırılan sokak ve caddeler…
Mananın topyekûn imha edildiği durumlar…
**
Şu cadde ve sokaklardaki numaraların anlamsızlığını bir an önce bir kenara itmek lazım.
Belediyenin bu konuyla ilgili ivedilikle bir çalışma ekibi kurması gerekiyor.
Münbit coğrafyamızın hafızasını Batman’daki cadde, sokak ve kurum adlarında yaşatmak gerekir.
Bu anlamsız numaraların; bu köksüz adlandırmaların; Batman’a katkısı olan önemli şahsiyetler, coğrafi işaretler, tarihi yer ve kişi adlarının yanı sıra kentin hafızasında hâlâ yaşamakta olan göndermeler ile değiştirilmesi gerekiyor bir an önce…
Mesela;
Zeynelbey Caddesi…
Er-rızk Sokağı…
Mezrone Bulvarı…
Ters Lale Sokağı…
Dicle Sokak…
Leopar Sazanı Sokağı…
Malabadi Çıkmazı…
Marmasi Caddesi…
Şabot Çarşısı…
İbrahim Bey Meydanı…
Akkoyunlu Sokağı…
Ressam Ahmet Güneştekin Sokağı gibi…
**
Günlük ve geçici hadiselerin etkisiyle maalesef geçmiş yitip gidiyor. Batman’ın geçmişinde hizmeti olan başka başka isimler var ki bunların adına ne bir sokak, ne cadde ismi, ne de bir bulvar, okul, sosyal merkez adı var.
Belirttiğimiz gibi Batman’a emeği geçen nice önemli şahsiyet var.
Batman’ın bugünkü Batman olmasında çok büyük emeği geçen Jeolog Cevat Eyüp Taşman da onlardan biri…
Genç nesillere örneklik teşkil etmesi açısından Taşman’ın Batman’daki ilk sondaj faaliyetlerini başlatması, ilk tecrübe rafinerisinin kurulmasına öncülük etmesi ve yabancı uzmanların Batman’ın kuruluşunda çalışmasını temin etmesi şüphesiz çok değerli.
Yeni açılacak bir liseye “Cevat Eyüp Taşman” adının verilmesi iyi olur.
Mesela yeni açılacak olan bir liseye Cevat Eyüp Taşman Anadolu Lisesi denilebilir.
Bu gibi uygulamalarla şehrimizin geçmiş ve geleceğini bütünleştirmek gerekir.