Şehrimizin en önemli sorunlarından biri, tarihi geçmişine ilişkin yeteri kadar bilgi ve eserin olmamasıdır.
Bir şehri kültürü ile beleği ile yaşatmak için simgeleri, tarihi, özel konumu, mimarisi ve kültürünü korumak gerekir.
Batman’a baktığımızda ise şehrin ne doğru dürüst bir tarihi nede bir silueti mevcuttur.
Batman için bir şeyler yapılacaksa öncelikle bu alana yoğunlaşmak gerekir.
El-Medina’nın tarihini araştırmak, İluh Köyünün kerpiçten evlerini yeniden ortaya çıkarmak gerekir.
Bu konunun üzerinde ciddiyetle durulmalıdır.
Batman’ın şehir olarak iki ayrı tarihle araştırmak gerekir.
Biri El Medina, diğeri ise Elih-İluh’tur.
El Medine, İluh’tan önce gelir.
İluh’un geçmişi az çok biliniyor.
Resmi tarihlerde de yazıldığı gibi, petrolün bulunması ile İluh Köyü büyüyüp geliştikten sonra yerleşim yeri önce belde, sonra ilçe olarak Batman ismini alıyor.
El-Medina’nın tarihi öyküsü ise çok gizemlidir.
Elde yeteri kadar doküman ve bulgu yok ne yazık ki.
Bu mesele ile ilgili en geniş bilgi, 1. Uluslararası Batman ve Çevresi Tarihi ve Kültür Sempozyumu kitabında yer alıyor.
Abdurrahman Acar imzası ile yayınlanan El-Medina, Batman Nehrinin Haritadan Sildiği Şehir konulu yazısı dışında herhangi bir yerde bilgiye rastlamadım.
Yazıyı incelediğimde El-Medina’nın tarihini somut olarak ortaya koyan bir bulguya rastlamadım.
Toplanana bilgiler de tamamı ile sözlü kültürden
Sözlü kültür ile ilgili konuşulanların çoğu da yazıya dökülmemiş.
El-Medine’nin, Batman’ın İkiztepe (Girbereşik) Köyünün bulunduğu yerde ve Batman Suyu’nun kenarında olduğu ve 1926 yılının şubat ayında Batman Çayının taşması ile tarihten silindiği söyleniyor.
Dicle Havzasında olan yerleşkelerin kaderi midir bilmem, buradaki zengin kültürel miras korunmamış bir şekilde yok olmuş.
En son sular altında kalan şehir de Hasankeyf oldu.
Hasankeyf in tarihi geçmişi hadi neyse biliniyordu.
El Medina’nın ise neredeyse hiç bilinmiyor.
Mesela bir dönem devletin toprak reformuna isyan eden aşiret ve ağalar, hükümet sarayını basıp tüm arşivi ateşe verdikleri rivayet ediliyor.
Mesela hiçbir kaynakta bu geçmiyor.
Yine El Medina Köprüsünden söz ediliyor.
Bu köprü nerede?
Daha birçok soru var buna ilişkin.
Bu nedenle tarihten silinen El Medina’nın gerçek tarihinin ortaya çıkarılması için bir çalışma başlatılması gerekir.