Tekamül: olgunlaşma, olgunluk-gelişme, gelişim, evrim. İnsan yaratılışta en iyi idi, fakat en iyi bozulunca en kötü olur. İnsan varlık ağacının meyvesi, hayatın ruhu, kainatın göz bebeği, Allah’ın şaheseridir. Öğrenme ve yücelme yeteneğinin itici gücü olan akıl ve iradesiyle en iyi, en kötü olmaya adaydır. Melekelerini doğru kullanırsa melekleri aşar. Yanlış kullanırsa Allah’la zıtlaşacak kadar şaşar. ‘’Doğrusu Biz insanı en güzel kıvamda yaratmış.’’ ‘’Sonra O’nu başlangıç noktasında en dibe döndürmüşüzdür.’’ ‘’Ancak (Tekamül yolculuğunda) iman eden ve imanla uyumlu hareket edenleri kesintisiz bir ödül beklemektedir.’’(Tin suresi;4-5-6.ayet) Ne mutlu tekamül yolcularına.
Biz insanı potansiyel olarak çok üstün vasıflarla donattık ve onları kullandığında mahlukatın zirvesi olabilecek yetenekte yarattık. Fakat bu yüce makama kendi gayret ve çabasıyla tırmanması için onu tekamül yolculuğunun başladığı noktaya koyduk ve ona haydi yaratılış kıvamını bulmak için Allah’ın verdiği akılla öğren ve kendi gayretinle tekamül yolculuğuna çık! Dedik. Bu tekamül yolculuğunun kurallarının anahtarı : Kur’an-ı kerimi, hayatı ve kendini yaratan Rabbinin adıyla okumaktır. ‘’ Oku yaratan Rabbin adına.’’ ‘’ O insanı sevgi ve alakadan yarattı’’ ‘’ Oku! Zira Rabbin sonsuz kerem sahibidir.’’(Her hangi bir karşılık almadan ve beklemeden sınırsızca veren.) ‘’ O, insana(bilgiyi) kalemle(kaydetmeyi) öğretti.’’ ‘’ O insana bilmediklerini öğretti.’’(Hem fıtratına fıtri bilgi nakşetti, hem de vahiy ile nakşedilenleri hatırlattı.) ‘’Evet, evet, insan mutlaka azar.’’ ‘’ Kendi kendine yettiğini sandığında.’’ ‘’ Ne ki İnsanın Rabbine dönüşü muhakkaktır.’’(Alak suresi;1-8.ayetler.) Kendini kaybeden zanna kapılır. Bu da tuğyanın sebebidir.Tekamül yolcusu tuğyandan kaçınır.
Tekamül yolculuğu erdemli, dürüst ve sorumlu davranışı gerektirir. Bu yolculuğun rehberi Kur’an-ı kerim. ‘’ İşte bu, kendisi hakkında hiçbir kuşkuya yer olmayan kitaptır.’’(Bakara suresi;2.ayet.) Kur’an-ı Kerimin işlevi muttakiler ve takva sahipleri için hidayet rehberidir. Allah’ın razı olduğu imanla uyumlu amelleri taşımak gerekir. Bu amelleri bize Asr suresi bildirmektedir. ‘’ Su gibi akıp giden zamana andolsun ki, ‘’ ‘’(ömrünü israf eden) insan tarifsiz bir ziyandadır.’’ ‘’Ancak, iman edenler, Salih amel işleyenler, ve bir birlerine hakkı tavsiye edenler ve sabrı tavsiye edenler müstesna.’’(Asr suresi). İnsanlık cevheri kaybolunca insan kaybolmuştur. İman ameli, amel daveti, davet sabır ve sebatı gerekli kılar. ‘’Siz ey iman edenler! O size hayat bahşeden bir dirilişe davet ettiğinde, Allah’a ve elçiye icabet edin! Zira iyi bilin ki Allah kişiyle kalbinin(eğilimleri) arasına sürekli müdahale eder. Akıbet O’nun huzurunda toplanacaksınız.(Enfal suresi;24.ayet) İlahi yönlendirme hidayettir. Kalp radara benzer. Bilinç üstü, bilinç altı, bilinç ve duygulardan gelen iyi-kötü her sinyali tarar. Hak-batıl aldığı her görüntüyü kendi aynasına yansıtır. Allah’ın kişi ile kalbi arasına müdahalesi, yanlış görüntünün bilinç ekranına yansımaması için Allah’ın o görüntü ile kalbin arasına engel koymasıdır. İnsanın kalbi o engel sayesinde kaymaktan korunur. Allah’a kulluk bilinciyle.
Dünya hayatı sınavdır. Tekamül yolcusu bu dünya sınavını başarıyla geçme çabasındadır. ‘’ Ve öylesine çetin bir sınava karşı tetikte olun ki, o içinizden yalnızca zulmetmede ısrarlı kimselere (bilinci altüst olmuş kimse) musallat olmakla kalmayacaktır. (içinizden kötülüğe karşı aktif olmayan pasif iyileri de kuşatacaktır. Pasif iyi aktif kötünün destekçisidir.) İyi bilin ki Allah’ın azabı pek şiddetlidir.(Enfal suresi;25.ayet.) ‘’ Siz ey iman edenler! Allah’a ve elçiye ihanet etmeyin! Sonra korumanız gereken değerlere bile bile ihanet etmiş olursunuz.’’ (Enfal suresi;27.ayet) İnsanın Allah’a ve O’nun elçisine ihaneti kendi doğasına ihaneti ile eşdeğerdir. ‘’ Zira aklınızdan çıkarmayın ki, mallarınız ve çocuklarınız birer sınav aracıdır. Ve bilin ki Allah nezninde muazzam bir ecir vardır.’’(Enfal;28.ayet) Evlat ve servet sizin potanızdır. Allah o potada sizin cevherinizi cürufunuzdan ayırır. Siz cürufa değil cevhere çıkmaya bakın. ‘’Siz ey iman edenler! Eğer Allah’a karşı sorumluluk bilinciyle hareket ederseniz, size hakkı batıldan ayıracak bir ayırım gücü verir, dahası kötülüklerinizin üzerini örter ve sizi bağışlar; çünkü Allah’tır sınırsız lütuf, sonsuz kerem sahibi olan! ’’ (Enfal suresi;29.ayet). Tekamül yolcusu seçip ayıran akla sahiptir.
Dostlar: Allah cümlemizi Allah’ın verdiği Akıl nimetini, Allah’ın rızasına göre kullanan, yaratılış gayesinin idraki ile ebedi alem cenneti kazanma gayretiyle tekamül yolculuğunu tamamlayanlardan eylesin! Rabbim! Yüzümüzü ak, özümüzü pak, sözümüzü hak eyle! Selam ve dua ile