Sabahları yorgun kalkmak, baş ağrısı, sürekli uyku hali, gün içinde konsantrasyon bozukluğu gibi şikayetler, horlama ya da uyku apnesi nedeniyle yaşanabiliyor. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Yelda Turgut Çelen, horlama ve uyku apnesi hakkında bilgi verdi.
HORLAMANIN NEDENLERİ
Uzm. Dr. Çelen "Horlama, üst solunum yollarında yaşanan hava yolu darlığında yumuşak damağın hava geçerken titremesi sonucu oluşmaktadır. Horlama bir hastalık değil, altta yatan farklı hastalıkların işareti olabilmektedir. Horlamanın birçok nedeni vardır" dedi. Uzm. Dr. Çelen, horlamanın nedenlerini şöyle sıraladı:
Aşırı kilo
Soluk borusunu, üst solunum yolunu tıkayan, daraltan geçişi azaltan herhangi bir anatomik darlık veya hastalık Çenede veya üst damakta yaşanan şekil bozuklukları Hamilelikte üst solunum yolu ödeme bağlı daraldığı ve mukozalar şiştiği için Alkol kullanımı solunum kaslarını gevşettiği için Yoğun sigara içildiğinde, üst solunum yollarında inflamasyon (iltihaplar) ve daralma olduğu zaman horlamalar daha sık görülmektedir. Rahat uyumak için kullanılan uyku ilaçları da horlamayı tetikleyebilmektedir. Küçük dil ve yumuşak damak şişmesi de horlama nedenleri arasındadır. Özellikle çocuklarda bademciklerin ve geniz etinin şişmesi-büyümesi horlamaya ve uyku apnesine yol açabilmektedir.
UYKU APNESİ NEDİR?
"Uyku apnesi ise hava yolunun tamamen tıkanması ve nefesin durmasıdır" diyen Uzm. Dr. Çelen, şunları söyledi: "Uyku sırasında solunum kaslarının gevşemesi, yatay pozisyona geçiş, vücut ve beynin aynı anda dinlenmeye geçmesi gibi nedenlerle her insanın uyku sırasında nefes durması gerçekleşebilir. Uyku sırasında nefesin saatte 5 kereye kadar durması normal kabul edilebilmektedir. Ancak saatte 5'in üzerinde nefes kesilmesi yaşanıyorsa uyku apnesi patolojik bir hal alarak vücuda zarar vermektedir."
UYKU LABORATUVARINDA BİR GECE
UYKU apnesinin teşhisinin uyku laboratuvarlarında yapılan nefes, kalp ritmi, beyin dalgaları, uyku kalitesi gibi parametreler incelenerek konulduğunu söyleyen Uzm. Dr. Çelen, tedavinin uyku apnesinin derecesine göre değiştiğini belirtti. Uzm. Dr. Çelen, "Uyku apnesi olan kişilerin derecesini belirlemek tedavi için önemlidir. Saatte 5-15 arası nefes kesilmesi hafif, 15-30 arası orta, 30 üstü ise ağır uyku apnesi olarak sınıflandırılır. Ağır uyku apnesi olan hastalarda genellikle solunum cihazı tedavisi uygulanmaktadır. Hafif ve orta seviye uyku apnesi olanlarda ise uyku pozisyonunu değiştirmek, çenenin öne çekilmesini sağlayan aparatlar ya da anatomik darlık durumunda cerrahi tedaviler tercih edilebilmektedir. Uygulanan tedavilerle uyku apnesi kontrol altına alınabilmekte ve yaşanan şikayetler giderilebilmektedir" dedi.
BU BELİRTİLERE DİKKAT
HASTALARIN uykularında kendi horlamalarını veya nefeslerinin kesildiğini hissetmeyebileceğini söyleyen Uzm. Dr. Çelen, "Genellikle partnerlerinin 'horluyor' ya da 'nefesi kesiliyor' şikayeti üzerine doktora başvurulmaktadır" dedi. Uzm. Dr. Çelen, horlama ya da uyku apnesi olan kişilerin gün içinde yaşadığını şikayetleri şöyle sıraladı: Sabah boğaz ağrısı (ağızın açık uyunması nedeniyle...) Yataktan kalkamamak ve gün içinde yorgun hissetmek Gün içinde uyku hali Baş ağrısı (Uykuda alınan oksijen seviyesi azaldığı için özellikle sabahları baş ağrısı yaşanabilir.) Tansiyon yüksekliği ve özellikle ilaç kullanımına rağmen tansiyonun kontrol altına alınamaması. İlaçlara rağmen kontrol altına alınamayan diyabet (şeker hastalığı) Metabolizma yavaşladığı için kilo almak Erkeklerde cinsel fonksiyon bozukluğu Trafik kazaları veya ışıklarda uykuya dalmaya kadar varabilen konsantrasyon bozukluğu. Çocuklarda bu durum okul başarısızlığı olarak yansıyabilmektedir. Bazen ani bayılmaların nedeni horlama ya da uyku apnesine bağlı gelişebilmektedir.
HORLUYORSAN YAN YATIŞ YASTIKLARI KULLAN
UZM. Dr. Çelen, uyku apnesinin olmayıp sadece horlamanın yaşandığı durumlarda ise farklı yöntemlerle horlamanın giderildiğini söyleyerek, uygulanacak tedavi yöntemlerini şöyle sıraladı: Yatış pozisyonunu değiştirmek Yan yatış yastıkları gibi aparatlar kullanmak Çeneyi öne çeken aparatlar Alkol ve sigaranın bırakılması Kilo vermek Uyku ilacı ya da üst solunum yollarında ödem yapan ilaçların kesilmesi Uyku hijyenine dikkat etmek
