Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu (MASFED) Genel Başkanı Aydın Erkoç, AA muhabirinin ikinci el araç ticaretinde yaşanan gelişmelere ve 1 Eylül’de yürürlüğe girecek yeni düzenlemeye ilişkin sorularını yanıtladı.
Pandemi öncesinde, 2019 yılının son çeyreğinde, ekonomik dalgalanmalar ve döviz kurunun yükselmesi ile sıfır araç fiyatlarının da yükseldiğini aktaran Erkoç, distribütörlerin de Türkiye’ye gelecek olan sıfır araçların satılmayacağını düşünerek siparişleri iptal ettiklerini dile getirdi.
Sonrasında yaşanan pandemi süreciyle de fabrikaların üretimi 4 ay boyunca durdurmasıyla araç tedarikinde ciddi sıkıntılar yaşandığını anımsatan Erkoç, "Sıfır araç temininde yaşanan zorluklar vatandaşların talebini ikinci ele kaydırdı. Devletimizin sağladığı destekler, ekonomi bakanımız tarafından açıklanan kredi destek paketleri ve faiz indirimlerinin de yapılmasıyla ikinci ele bir yönelme oldu. Bu sebeple de ikinci el fiyatlarında ciddi bir artış olduğunu söyleyebiliriz." ifadelerini kullandı.
"Liste fiyatlarının üzerine 30-100 bin TL arasında kar marjı belirleyerek satış yaptılar"
Pandemi sürecinde sıfır araç temininde yaşanan sıkıntıların ikinci el araç fiyatlarının artışında büyük rol oynadığına dikkati çeken Erkoç, "Bunun yanı sıra ne yazık ki meslekle hiç alakası olmayan, ayaküstü araç alıp satan kişiler bayilere giderek araçları aldılar, liste fiyatlarının üzerine 30-100 bin TL arasında kar marjı belirleyerek satış yaptılar." diye konuştu.
Erkoç, pandemi sonrası tüm dünyadaki sektörlerde olduğu gibi ulaşımda da bireyselleşme yaşandığını, tüketicilerin bireysel otomobil alımlarının artış trendine girdiğini anımsattı.
Değişen tüketici alışkanlıklarıyla araç paylaşımı, toplu taşıma gibi ulaşım türlerine talebin düştüğünü dile getiren Erkoç, "Uzun süre evlerinde kalan insanlar memleketine, yazlığına gitmek için toplu taşımada meydana gelebilecek olan sağlık riskine karşın kendi araçlarını alarak seyahat ettiler. Bayilerde de istedikleri arabayı bulamadıkları için yüksek fiyatlarla araçlarını almak durumunda kaldı. Böylece fiyatlarda da ciddi artışlar yaşandı." dedi.
"Artışların devam edip etmemesi döviz kuruna bağlı"
MASFED Başkanı Aydın Erkoç, araç fiyatlarındaki artışın diğer sebeplerine ilişkin ise, "2020 yılında geçen yıla oranla yüzde 100'e yakın bir artış meydana geldiğini söyleyebiliriz. Bu artışların devam edip etmemesi döviz kuruna bağlı. Anormal bir yükselme olmazsa fiyatlar artmaz. Ancak olursa artışlar devam eder. Çünkü ülkemize gelen araçların yüzde 80’e yakını ithal araçlar. Türkiye'de üretilen ve montajı yapılan araç sayısı yüzde 20’lere tekabül ediyor." değerlendirmesinde bulundu.
"8 milyon 600 bin aracın 5 milyona yakınını ayaküstü araç alıp satanlar gerçekleştirdi"
Başta bazı internet siteleri üzerinden gerçekleşen otomobil ticareti olmak üzere ikinci el araç piyasasında "fırsatçılık" yapılıp yapılmadığı yönündeki bir soruyu da yanıtlayan Erkoç, şunları kaydetti:
"Özellikle bu süreçte çok fazla fırsatçılık yapılıyor. Meslekle hiç alakası olmayan, çantacı olarak tabir ettiğimiz kişiler bayilerden araçları alıp, sıfır olarak yüksek fiyatlarla satıyorlar. Bu durum ikinci el araç ticaretinde de mevcut. Yine bu işin ehli olmayan kişiler ikinci el araçları piyasadan toplayıp, nasıl olsa araç fiyatları yükselecek düşüncesiyle üzerine fahiş bir kar oranı koyarak, devlete hiçbir vergi ödemeden araç alıp satıyorlar. Bunun yanı sıra internette araçları piyasa değerinin altında göstererek, gerçekte olmayan araçların ilanını veren dolandırıcılar var. 2019 verilerine göre Türkiye’de 8 milyon 600 bin araç el değiştirdi, bunun 5 milyona yakını da ayaküstü araç alıp satanlar tarafından gerçekleşti. İnşallah, ikinci el araç ticaretini düzenlemeye yönelik çıkan yönetmelik sayesinde bu kayıt dışılığın önüne geçilecek, tüketici kazanırken devletimizin vergi kaybı azalacak. Mesleğimiz de hak ettiği itibarı kazanacak."
"Yetki Belgesi zorunluluğu ile bu işi mesleki yeterliliği olanlar yapacak"
Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan ve ikinci el araç ticaretinde önemli değişiklikler içeren düzenlemeyi değerlendiren Erkoç, "İkinci el otomotiv sektörü katma değer yaratan, milyonlarca kişiye istihdam sunan, sanayisinden noterine, maliyesinden finans kurumlarına kadar yaklaşık 45 sektöre girdi sağlayan büyük bir sektör. Çok uzun zamandır sektörümüzün düzene girmesi, bu sektörde faaliyet gösteren şirketlerimizin korunması, bu işin ehil kişiler tarafından yapılması için mücadele ediyorduk. Çok şükür yönetmelik yürürlüğe girdi, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’a, ilgili bakanlarımıza ve emeği geçen herkese bir kez daha teşekkürlerimi iletiyorum. Yetki Belgesi zorunluluğu ile bu işi mesleki yeterliliği olanlar yapacak; meslektaşlarımız hak ettiği kazanımları elde edecek." şeklinde konuştu.
"Yönetmeliğin bir an önce uygulanmasını diliyorum"
Aydın Erkoç, Türkiye genelinde 70 bine yakın motorlu araç satıcısı bulunduğunu, her birinin yüzlerce kişi ile çalıştığını, kira bedeli ve vergi ödediklerini anımsatarak, sözlerini şöyle tamamladı:
"Ama bir tarafta da ne yazık ki vergisini ödemeyen, istihdama katkı sağlamayan, kiralık iş yeri ya da mülkü olmayan, kendini motorlu araç satıcısı olarak gösteren kişiler var. Çıkan yönetmelikte yer alan Yetki Belgesi zorunluluğu ile bunun önüne geçilecek. Meslektaşlarımız da yetki belgesi ile ilgili gerekli evraklarını tamamlıyorlar. Tüccarlarımız en kısa sürede belgelerini alıp daha çağdaş normlarda ticaretini yapabilecek. Yönetmeliğin bir an önce uygulanmasını diliyor, devamlılığın sağlanması adına gerekli hukuki ve yasal mevzuatın faaliyete geçirilmesini bekliyoruz."
Yetki Belgesi'nde son tarih 31 Ağustos
Öte yandan, Ticaret Bakanlığının, İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelikte Değişik Yapılmasına Dair Yönetmeliği Resmi Gazete'de 15 Ağustos'ta yayımlanmıştı.
Buna göre, ikinci el motorlu kara taşıtı ticareti yapan ve yetki belgesini bugüne kadar almayan işletmelerin 31 Ağustos 2020'ye kadar yetki belgesi almaları gerekiyor. Bakanlıkça aksi tespit edilmedikçe, bir takvim yılı içinde 3'ten fazla taşıt satışı ticari faaliyet kabul edilecek ve kayıt dışı ticari faaliyetler takip edilerek yaptırım uygulanacak.
Artık ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretine ilişkin iş yeri açma ve çalışma ruhsatına sahip olmayan işletmelere yetki belgesi verilmeyecek. Ayrıca belediyelere getirilen yükümlülükler ile ikinci el motorlu kara taşıtı ticaretine ilişkin ruhsat düzenlenen işletmeler de bakanlıkça takip edilecek ve yetki belgesi almadan faaliyette bulunan işletmeler belirlenebilecek.
