Kış aylarıyla birlikte kapalı alanlarda daha fazla zaman geçirecek olmamız Covid-19'a daha kolay yakalanmamıza neden olabilir. Peki Covid-19'a karşı ne yapmalı, nelere dikkat etmeliyiz? İşte Prof. Dr. Çağlar Çuhadaroğlu'nun yanıtları…
NEMLENİNCE DEĞİŞTİRİN
Maskenin kalitesi kadar kullanıldığı süre de önemlidir. Bez ve kağıt maskeler ağızda takılı olarak 4-5 saat, türüne göre 8 saat kadar kullanılabilir. Ancak bu süreçten sonra etkisini kaybeder. Maskeyi doğru kullanmazsak, olur olmaz yerlere koyarsak, bez maskeleri temizlemeden ya da kağıt maskeleri uzun süre kullanırsak, coronavirüse karşı bedenimizi açık tutmuş oluruz.
Öte yandan kışın maskeler yağmur ve kardan nemlenip ıslanacak. Bu nedenle koruyuculuğunu kaybedeceği için nemlenen veya ıslanan maskenizi, yeni bir maskeyle hemen değiştirmeyi ihmal etmeyin.
BEZ OLANI ÜTÜLEYİN
Covid-19 pandemisinde uygun maske kullanmak da çok önemlidir. Birden fazlı katlı olan cerrahi maskeler, sağlık çalışanları, risk grupları ya da çok fazla insanla temas eden örneğin veznede çalışanlar, kasada çalışanlar tarafından kullanılabilir. Diğer kişilerin kaliteli bez maskeleri kullanmaları yeterli olacaktır. Ancak bez maskelerin de iyi yıkanması ve kızgın ütü ile ütülendikten sonra kullanılması gerekir.
ODANIZI SIK SIK HAVALANDIRIN
Covid-19'a karşı özellikle solunum yolunu etkileyen virütik hastalıklarda olduğu gibi, alınan nefesin kalitesi oldukça önemlidir. Bulunulan ortam kapalı ise iyi havalandırılmış olması gerekir. Birden fazla insanın olduğu ortamda, maske kullanılsa bile, odanın iyi havalandırılmış olması, yani içerideki tüm havanın mümkünse 1-2 saatte bir sık sık değişmesi, enfeksiyonun yayılmasını engelleyecektir.
Soğuk havalarda dikkat etmeniz gereken bir başka önemli nokta da havasız ve kapalı ortamlarda uzun süre bulunmamak olmalı. Dolayısıyla kapalı ortamlara girmeyin, mecbursanız fazla kalmamaya dikkat edin!
MUTLAKA EGZERSİZ YAPIN
Yaşınıza ve sağlık durumunuza uygun olarak; ortalama haftada 4 veya 5 gün ve en az 30 dakika, en fazla bir saat kadar egzersiz yapmayı, örneğin düzenli tempoda yürümeyi alışkanlık haline getirin.
Uyku bağışıklık sistemi için çok önemli. Süresi de yaşa ve kişiye göre değişmekle beraber; ortalama 7-8 saattir ama bazı insanlar 5 saatte, bazı insanlar 9 saatte uykularını alabilirler. Her insan kendi süresini belirleyip, buna mutlaka uyulmalıdır.
EL HİJYENİNİZİ AKSATMAYIN
Coronavirüs havadan bulaşsa da ağız, göz ve buruna doğrudan temasla da bulaşabiliyor. Bu nedenle sık sık el yıkamak, el yıkama olanağı yoksa sağa sola dokunulduğunda dezenfektanlarla eli temizlemek çok önemlidir.
Sosyal mesafe çok sık vurgulandı. Tekrar belirtmek çok önemli; normal konuşurken sosyal mesafe anlamlı iken öksüren bir kişi bırakın 1.5 metreyi, 4-5 metre öteye mikrobu yayabilir. O yüzden tek başına sosyal mesafe, tek başına el yıkamak, tek başına maske değil, üçünün birden birlikte uygulanması virüsün yayılmasını engellemek için çok önemli.
ÖKSÜRÜP, HAPŞIRIYORSANIZ MUTLAKA DOKTORA GİDİN
Covid-19'un hava yolu ile bulaştığı unutulmamalı. Bu nedenle özellikle öksürük yakınması olan kişilerin öksürüğünü kesebilmek için hekime gitmeleri ve ilaç kullanmaları yerinde olacaktır. Çünkü normal sesle konuşurken bir mikrop dışarı çıkıyorsa, bağırarak konuşurken bunun sayısı on, öksürdüğümüzde bin, aksırdığımızda on bin katına kadar çıkabilir. Bu yüzden öksürük, hapşırık sorunu olanların hekime başvurarak bu sorunları çözmeleri, bulaşmayı azaltır.
Soğuk havalarda su içmek aklımıza pek gelmese de, kışın da su içmeyi asla ihmal etmemeliyiz. Çünkü üst hava ve alt hava yolunun salgılarının yapışkan olmaması önemlidir. Sıvı az alındığında bu salgılar yapışkan olacak, her türlü mikrobun rahatlıkla yapışması ve vücuda girmesi kolaylaşacaktır. Aktivite düzeyinize ve kilonuza göre günde 2-3 litre su içmeyi asla ihmal etmeyin.
Sebze, meyve, et ve karbonhidratlar dengeli olarak alınırsa bağışıklığa ve genel sağlığa iyi gelir. Dolayısıyla Akdeniz tarzı beslenme tercih edilmeli.