MEHMET NİYAZİ DENİZ - Siirt'in Pervari ilçesinin Beğendik beldesinde yaşayan 67 yaşındaki Lazgin Turşak yaptığı sepet kovanlarla bal üretimine katkı sunuyor.
Beldede tarım ve hayvancılıkla uğraşan 5 çocuk babası Turşak, 10 yıl önce geleneksel yöntemlerle sepet yapımına başladı.
Botan Çayı kıyısında ve bölgedeki dere ile su kenarlarında yetişen söğüt ağaçlarının dallarını testereyle kesen Turşak, bunları bağ halinde evine getiriyor.
Turşak, evinin bahçesinde birkaç gün beklettiği söğüt dallarını daha önce hazırladığı kalıpların üzerine örerek sepet şeklini veriyor. Kalıpları çıkardıktan sonra kül karışımı balçıkla sıvadığı sepetleri, yaklaşık 1 hafta kurumaya bırakan Turşak, hazır hale gelen kovanları arıcılara satıyor.
Kovanlar, arıcılar tarafından Herekol Dağı eteklerindeki Çemikare Yaylası ve civar bölgedeki yaylalarda kullanılıyor.
- "Bütün günümüz sepet örerek geçiyor"
Lazgin Turşak, AA muhabirine Kürtçe, sepet kovanlar yaparak bal üretimine katkıda bulunduğunu söyledi.
Son yıllarda geleneksel kovanlara ilginin arttığını dile getiren Turşak, yapımı zahmetli olan sepet üretimine eşi, çocukları ve torunlarının da yardım ettiğini, yapılan sepetlerin daha sonra kül karışımı balçıkla sıvandığını belirtti.
Kovanları boyutlarına göre tanesi 400 ile 500 lira arasında sattıklarını dile getiren Turşak, şöyle konuştu:
"Daha önce çiftçilik yapıyordum. 10 yıldır geleneksel yöntemlerle sepet kovan yapıyorum. Bütün günümüz sepet örerek geçiyor. Civar köylerde de birçok aile geleneksel yöntemlerle sepet yapıyor."
Bölgede arıcılığın gelişmesiyle işlerinin daha da arttığını ifade eden Turşak, hazırladıkları sepetlerde kara kovan balı üretimi yapıldığını söyleyerek, "Bu iş zordur. Sadece bir günümüz iki sepet yapımına yetecek söğüt dalı toplamakla geçiyor. Günde 3 sepet yapıyoruz. Bunlar diğer kovanlardan daha çok tercih ediliyor." ifadelerini kullandı.
Arıcı ve sepet üreticisi Nevzat Turşak da sepet yapımının zahmetli olduğunu kaydetti.
Sepetlerin arıların kaliteli bal yapımı için yapıldığını belirten Turşak, "Yaptığımız sepetleri daha sonra balçıkla sıvıyoruz. Bu söğüt ağacını genellikle Botan Çayı'nın kıyılarında topluyoruz. Ağaçların yaprakları döküldükten sonra kalan dallarından kovan yapıyoruz." dedi.
- Bal peteğinin daha ince örülmesini sağlıyor"
İlçenin yüksek rakımlı Çemikare Yaylası'nda üç kuşaktır arıcılık yapan Cemal Tomris ise fenni kovanlar yerine sepet kovanların tercih edildiğini belirtti.
Pervari balının lezzetli olduğunu ifade eden Tomris, şöyle devam etti:
"Balın üretimini geleneksel yöntemlerle babalarımızdan dedelerimizden aldığımız bilgi ve tecrübeyle gerçekleştiriyoruz. Kara kovan balının tercih edilmesinin ana sebebi örme sepet dediğimiz kovanda balın üretilmesinden kaynaklanıyor."
İlçede 20'yi aşkın ailenin sepet ördüğünü anlatan Tomris, insanların bunları yaparak geçimlerini sağladığını kaydetti.
Kovanların yaklaşık 1 metre uzunluğunda silindir şeklinde olduğunu anlatan Tomris, "Bu kovan silindir şeklinde üretilip dışı da özel bir balçıkla sıvanmaktadır. Bu da ısı yalıtım görevi görmektedir. Aynı zamanda bal peteğinin daha ince örülmesini sağlıyor. Pervari kara kovan balının tercih edilmesinin sebebi de peteğin ince ve narin örülmesinden kaynaklanıyor." diye konuştu.
