Kan basıncı, kanın damar duvarına yaptığı basınca denir ve bu normalde 120/80 mmHg civarıdır.
Kan basıncının ısrarla 140/90 üzerinde yüksek olmasına hipertansiyon denir.
Hipertansiyon nerdeyse toplumun üçte birinde görülen, yaşla sıklığı artan ve herkesi ilgilendiren ciddi bir hastalıktır.
Hipertansiyon hastaların yarısı kendilerinin hipertansiyon olduğunu bilmemekte ve bilenlerin yarısı da tansiyonu kontrol altında değildir.
Hipertansiyon başta kalp damar hastalıklarının, felçlerin, görme kayıplarının ve böbrek yetmezliğinin en önemli risk faktörüdür.
Bu yüzden tedavi edilmediği zaman telafisi olmayan geri dönüşümsüz tıbbi sonuçlara yol açmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), dünyada 1.3 milyar hipertansiyon hastası olduğunu ve yıllık 7.5 milyon ölümden direk sorumlu olduğunu yani tüm ölümlerin yüzde 13’ünden sorumlu olduğunu belirtmektedir.
Günümüzün pandemisi olan Covid’de de ölüm oranları tıpkı diyabet ve kalp damar hastaları gibi hipertansiyon hastalarında da artmıştır
Belirtileri, ense ağrısı, baş ağrısı, baş dönmesi, nefes darlığı, kulakta çınlama, çarpıntı, göğüste sıkışıklık, burun kanaması, sersemlik, sık idrara çıkma, halsizlik, bacaklarda şişlik gibi şikâyetlerdir, bazen ani yükseklik ile beyin kanaması ve kalp krizine kadar ciddi belirtileri de görmek mümkündür.
Tanı:
Tansiyon hastaları yüzde 50’den fazlası tansiyon olduğunu farkında değillerdir.
ancak 3-10 gün sabah akşam tansiyon ölçtürerek veya tansiyon holter ile 24 saatlik kayıt eden cihaz ile veya hastanın ölçülen 3 değerin sonuçlarına bakılarak, tansiyon tanısı konulabilir.
Tanı konulduktan sonra gerekli tüm sistematik tetkikler yapılır ve gerekirse ilgili branşlara belli periyotlarla kontrolle gidilmesi için hastaları bilgilendiririz
Sebepleri:
Hipertansiyonun yüzde 90–95 sebebi bilinmiyor yani esansiyeldir.
Bunlar genelde genetik neden kaynaklıdır.
Biz Geriye kalan yüzde 5-10’luk sebebi araştırırız.
Bunlar böbrek ve böbrek damarı hastalıkları, kortizol, tiroid,aldesteron, adrenalin, nöroadrenalin gibi hormonların sebep olduğu hormonal sebepli hastalıklar (cushing, feokromositoma,hiper/hipotioidi vs), bazı ilaçlar (grip ilaçları, ağrı kesiciler, kortizol, siklosporin gibi ilaçlar), obstrüktif uyku apne sendromu ve aort koarktasyonu gibi büyük damar hastalıklardır ve bunlar tespit edildiği takdirde tedavi edilebilen hastalıklardır.
Bunların yanında sigara içme, stresli yaşam, kötü beslenme (içinde sodyum olan işlenmiş gıdalar ve içecekler), sedanter bir hayatı olanlar, çok yoğun çalışma temposu da hipertansiyonun sebeplerindendir
Tedavisi:
İlaç tedavileri genelde damar genişleticiler, kalp hızını azaltanlar ve böbrekten tuz atma ilaçları tek veya kombine halde hastaya hedefe en uygun ilaç planı doktoru tarafından başlanır.
Stres azaltma için önerilere rağmen azalmıyorsa ilaçla kontrol altına alınmalı ve uyku düzenine önem verilmelidir.
Hasta ideal kiloda değilse diyet programı yapılmalıdır.
Bunun yanında günlük 30-60 dakika egzersiz bu yürüyüş, bisiklete binme veya yüzme şeklinde olmalı, muhakkak tuz kısıtlanmalı(günlük 3-5 gram), sigara bırakılmalı, içinde sodyum içeren işlenmiş gıdalar ve içeceklerden uzak durulmalıdır.
Diyet olarak da Akdeniz diyetine benzer şekilde meyve, sebze ve tahıl ağrılıklı beslenmeli, potasyum içeriği yüksek gıdalara (muz, kuruyemiş, domates, ıspanak, patates…) önem verilmelidir.
Son olarak tansiyonu doğal olarak bir nebze düşüren soğuk suyla düş, sarımsak, limonlu su, nar, keten ve kırmızı pancar da tüketilebilir.
Herkese sağlıklı ve güzel günler dilerim
Editor : Seyithan Çetin
