Düğünlerde takı olsun mu, olmasın mı?
Takı töreni halen düğünlerin olmazsa olmazlarındandır.
Düğünün tam ortasında müzik kesilir ve bir anons yapılır ‘takı törenimiz başlamıştır’
Bu anons defalarca tekrarlanır.
Bu sırada takı niyeti veya durumu olmayanlar kendini suçlu hissederler.
Adeta farz ve zorunluluktur, düğünlerde takı.
Yıllardır süren bir gelenektir.
Günümüzün ekonomik koşullarında takı olarak hediye edilebilecek en ucuz altın çeyreğin yarısı bile neredeyse bin lira olmuş.
Tabi illa altın takma mecburiyeti yok.
Dolar, euro, TL takan da oluyor.
Takı geleneği, adeta ödünç gibi bir döngüde sürüyor.
Düğün esnasında daha çok kâğıt paralar takılırsa damat ve gelin paraya bürünür.
Altın çok gelirse özellikle zengin düğünlerinde gelin, takıları taşıyamaz duruma gelir.
Bu yüzden takıları koruyan ve gözlemleyen görevliler bile olur.
Takılar için önceden çantalar bile hazırlanıyor.
Düğün sonrası en çok konuşulan konulardan biri de kimin gelin damada ne taktığı mevzusudur.
Aileler genelde kim kendi düğünlerde ne taktıysa aynısını tekrarlıyor ilk düğünde.
Bu bir nevi takasa dönüşüyor.
Takının toplumdaki yeri ve önemi bununla bitmiyor tabi.
Takılar, yeni evlenen çiftin düğün masraf ve borçları için de bir gelir kapısıdır.
Yani böyle bir gerçeklik var.
Ancak şuan ki ekonomik düzen içerisinde gelin ve damada
takılan takı, külfet haline gelmiş.
Çoğu kişi sırf takı yüzünden davet edildiği düğünlere bile gidemiyor.
Bazı aşiretler takı törenini düğünlerde kaldırırken, gelin için damat ailesinden istenen altın oranı da 80 grama indirildi.
Batman’da bu kararı alan ilk aşiret, Kozluk ve Sason kökenli ama Batman ve İstanbul gibi birçok şehre yayılan yerleşen Bekira Aşireti oldu.
Bu karar, düğünlerde uygulanmaya başlandı.
Aşiretin başladığı yeni uygulama ile takı geleneği tümden kaldırılmıyor.
Yani aşiret sadece düğün esansında takı töreninin yapılmasını yasaklıyor.
Bekiran Aşiretinin bu uygulamasıyla, düğün bittikten sonra isteyenler bekleyip takısını takıyor veya düğünden sonra uygun bir zamanda ev ziyaretinde bulunarak takısını takıyor.
Bu, son derece yerinde bir uygulama bana göre.
Ancak bu uygulamayı benimsemeyenler de var.
Takıya sınırlama gelmesi, birilerinin işine gelmiyor tabi.
Çünkü düğünde gelen takıya ekonomik sebeplerden dolayı umut bağlayanlar da var.
Bu durum beraberinde bir usül tartışmasına da neden oluyor.
Takı ile ilgili aslında iki değil, üç seçenek var önümüzde.
Ya takı geleneği tümden kaldırılacak.
Ya Bekira Aşiretinin aldığı karara göre, her aşiret kendi yöntemini belirleyecek veya takı törenini kaldıracak, dileyenler ise özel olarak gelin ve damada takısını takacak.
Veya takı töreni devam edecek.
Bu üç seçenekten birini tercih etmek günümüz şartlarında ve gelenek görenekler açısından zor görünüyor.
Bana göre ise en makulü bu aşamada aşiret farkı ve kişinin ekonomik durumu gözetmeksizin düğünlerde takı zorunluluğunu kaldırmaktır.
