İNSAN HAKLARI NEDİR?
İnsan Hakları Haftasının ilk günü bu gün.
Peki, haklarımızı biliyor muyuz?
İnsan hakları en önemli temel haklardan olan öncelikle güven ve huzur içinde yaşayabilme hakkı,
Yeterli ve sağlıklı gıdaya erişim hakkı,
Ücretsiz ve kendi ana dilinde eğitim hakkı,
Çalışma ve geçinebileceği ekonomik kazancı sağlama hakkı,
Sağlıklı ve temiz bir alanda yaşama hakkı,
Herkes ile eşit haklara sahip özgürlüğe sahip olma hakkı,
Düşünceyi özgürce ifade edebilme ve onurlu yaşama hakkı,
Hayatı yaşamaya değer kılan en önemli hak kuşkusuz, amasız ve fakatsız insan haklarıdır.
Kısacası insan hakları, insan olarak var olduğumuz için sahip olduğumuz haklardır, hiç kimse tarafından gaz edilemez ve ihlal edilemez.
Bu nedenle İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi (İHEB), 1948 yılında BM Genel Kurulu tarafından kabul edilmiştir.
Korunacak olan temel insan haklarının ilk belgesi bana göre Medine Sözleşmesidir
Mekke'den Medine'ye hicrette 622 yılında Medine'deki kabilelerle akdettiği belge olan Medine Sözleşmesi tarihteki ilk insan hakları belgesi olarak biliniyor.
Ayrıca Hz. Muhammed 632 yılında 124 bin sahabeye hitaben irat ettiği Veda Hutbesi de insan hakları alanındaki en önemli belge niteliği taşıyor.
2021 yılında 73 yaşına giren İHEB, (İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi) belgesi tüm uluslararası insan hakları hukukunun kabul ettiği belgedir.
Sözleşmeye göre milliyet, cinsiyet, ulusal, etnik köken, renk, din, dil veya diğer herhangi bir statüdeki her insan, yasa ve kanun karşısında eşittir ve hakları korunur.
İnsan haklarının evrenselliği ilkesi, uluslararası insan hakları hukukunun temel taşıdır.
Bu da hepimizin eşit insan haklarına sahip olduğumuz anlamına gelir.
İnsan haklarının korunması sadece devlet kurumları ve görevlilerinden beklenemez, bizler de insan haklarına sahip olmak isteyen bireyler olarak, başkalarının insan haklarına saygı duymalıyız.
Sadece medeni veya siyasi haklar noktasında hakların tanınması yeterli değil, ekonomik, sosyal ve kültürel haklar da göz ardı edilmemelidir.
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin 1 maddesine göre;
Bütün insanlar hür, haysiyet ve haklar bakımından eşit doğar.
Bu eşitliği sağlayan temel dayanak ise İHEB’nin 2. maddesinde belirtilen ayrımcılığa uğramama özgürlüğüdür.
Ayrımcılık yasağı, tüm uluslararası insan hakları hukukunu kapsar ve bu ilke, tüm büyük insan hakları sözleşmelerinde mevcuttur.
Saygı duyma yükümlülüğü, devletlerin insan haklarından yararlanmaya müdahale etmekten veya bu hakları kısıtlamaktan kaçınması gerektiği anlamına gelir.
Koruma yükümlülüğü ise devletlerin bireyleri ve grupları insan hakları ihlallerine karşı korumasını gerektirir.
Dolayısı ile insan haklarını korumak öncelikli olarak devletlerin, temel insan haklarından yararlanmayı kolaylaştırması ile başlar.
İnsan hakları haftası dolayısı insan hakları nelerdir, nasıl olmalı konusunda bilinçlenmek ve hafızamızda yer alan bu bilgileri bir kez daha tazelemek gerekir.
