MÜSLÜMANLARDA İNSAN İLİŞKİLERİ
Allah’ın mesajı Kur’an-ı Kerimin Hucurat suresinin ana konusu Müslümanlarda insan ilişkisidir Bunun üzerinden iman ve edep/saygı arasındaki bağdır. ‘’ Ey iman edenler’’ hitabının beş kez yer aldığı sure, baştan sona insan ilişkilerinin üzerinde yükseldiği etik ve estetik değerlerden, ahlak ve edebe dair ilkelerden söz eder. Yalan haber üreten ve taşıyanları, Müslümanın güvene dayalı yapısını tehdit eden tehlikeli unsurlar olarak işaret eder. Bu tür problemlere karşı en büyük tedbir iman kardeşliğidir. ‘’ Müminler kardeştir. Öyleyse kardeşlerinizin arasını düzeltin ve Allah’a karşı sorumlu davranın ki, O’nun merhametine mazhar olasınız.’’(Hucuratsursi; 10.ayet). Kardeşler arasını düzeltmek her müminin imanı görevidir.
Müminler bir bedenin organları gibidir. Bedene ait organı kara yalan kendini karalamış olur. ‘’ Siz ey iman edenler! Hiçbir kişi ve zümre bir diğer kişi ve zümreyi hor görerek alaya almasın: belki diğerleri berikilerden daha değerli olabilir. Yine bir kısım kadınlarda diğerlerini (böyle) görmesinler, ötekiler onlardan daha değerli olabilir. Asla birbirinizi itibardan düşürmek için karalamayın: iman ettikten sonra fasıklıkla anmak-anılmak ne berbat şey ve kim (bu tür davranışlardan) pişmanlık duyup vaz geçmezse, işte zalim olanlar onlardır.’’(Hucurat suresi;11.ayet). İman sabıka bırakmaz.
Suizan: kötü zan kalbin bedduasıdır. Suizan ayarlı olanlar başkalarında kendilerini görürler. ‘’Siz ey iman edenler!(birbiriniz hakkındaki kötü) zandan şiddetle kaçının! Unutmayın ki zannın bir kısmı ağır vebaldir. Bir birinizin gizli, saklısını araştırmayın ve birbirinizin gıybetini etmeyin! İçinizde ölü kardeşinin etini yemekten hoşlanan var mı? Bakın tiksindiniz işte! Sözün özü: Allah’a karşı sorumluluğunuzun bilincine varın! Kuşkusuz Allah tövbeleri kabul edendir. Kullarına merhametlidir.(Hucurat suresi;12.ayet) Gıybet ahlaki yamyamlıktır. Bu yamyamlık türü, eti yenilenden daha çok başkasının etini yiyen gıybet hastalarına zarar verir. İnsanın kendisiyle, başkasıyla ilişkilerini çürütür.
İmanda kardeşlik, insanlıkta eşitlik esastır. Farklılıklar, insanlık ailesini oluşturan unsurların birbirine tahakkümü ve üstünlük gerekçesi değil, tanışma gerekçesi olmalıdır. ‘’Ey insanlık! Elbette sizi bir erkekle bir dişiden yaratan biziz, derken sizi kavimler ve kabileler haline getirdik ki tanışabilesiniz. Elbette Allah katında en üstününüz, O’na karşı sorumluluk bilinci en güçlü olanınızdır. Şüphe yok ki Allah her şeyi bilir, Her şeyden haberdardır.’’(Hucurat suresi;13.ayet). Kimse doğuştan imtiyazlı/ doğuştan mahrum değildir. Kişinin kendisinin seçmediği şeylerle övünmesi anlamsızdır. Takva, kişinin kendi akıl ve iradesiyle yaptıkları bilinçli tercihi ifade eder. Ne kadar sorumlu davranılırsa o kadar üstün olunur.
Müslümanlar arası ilişkinin önemli kodlarında biride infaktır. ‘’ Sana (kime) neyi infak edeceklerini soruyorlar. Cevap ver: Hayır olarak yapacağınız harcama öncelikle ebeveyninize, akrabanıza, yetimlere, yoksullara, yoldakileredir. Her ne iyilik yaparsanız yapın, Allah onu mutlaka bilir.’’(Bakara suresi;215.ayet). İnfak nifakın panzehiridir. İki dünyalı bir imanın eseridir. Nifak iki yüzlülük tür. ‘’Siz ey iman edenler! Ne mallarınız nede çocuklarınız, Allah’ı sizin gündeminizden düşürmesin. Kim bunu yaparsa, asıl kaybedenler bunlardır işte.. (Münafıkun suresi;9.ayet). Mal ve evlat kesif olan dünyaya aittir. Latif olan Allah ile latifin latafetinin tecellisi olan ruh arasına kesif olanı sokmayınız. İnfak, insanın malı Allah’la arasından çekip çıkarması demektir.
Önemli olan, insanın kendi imanı hakkında ne dediği değil, Allah’ın ne dediği önemlidir. ‘’Gerçek müminler sadece Allah’a ve Rasulüne iman edenler, ondan sonrada kuşku semtine uğramayanlar ve Allah yolunda mallarıyla canlarıyla cihad edenlerdir. İşte bunlar sadık olanların ta kendileridir.’’(Hucurat suresi;15.ayet). İlahi murakebenin, vicdani hassasiyetin, takva duygusunun hakim olduğu ulu hedefe ulaşmak. ‘’ Kim Allah için bir iyiliğe aracılık ederse onun sevabından kendisi için bir pay vardır. Kimde kötülüğe aracılık ederse onunda günahından ona pay düşer. Allah her şeyi görüp gözeten karşılığını verendir.’’(Nisa suresi;85.)
En büyük iyilik şudur: ‘’Her ne kadar hoşunuza gitmesede,(haksızlıklara karşı Allah yolunda) savaşmak size farz kılınmıştır.(Gerçi savaşın sıkıntı ve acılarına katlanmak zordur. Fakat zulmü engellemenin başka çıkar yolu kalmamışsa, daha büyük acıları önlemek için gerekirse savaşmalıdır. Demek ki) sizin hoşlanmadığınız bir şey aslında sizin için hayırlı olabilir, hoşunuza giden bir şey de sizin için kötü sonuçlar doğurabilir.(Neyin faydalı, neyin zararlı olduğunu en iyi) Allah bilir. Siz bilemezsiniz. (Öyleyse, bilgi ve tecrübesi sınırlı olan insanoğlu, her şeyi bilen Allah’ın rehberliğine muhtaçtır. Özelliklede neyin haram, neyin helal olduğu konusunda.)
Dostlar: Müslümanlarda insan ilişkileri önemlidir. Evreni ve insanı yaratan Yüce Rabbimiz Allah, bu ilişkilerin anlam ve maksadını Kur’an-ı Kerimde bizlere bildirmiştir. Kur’an-la hayatımızı inşa ederek, insanlar arasında ilişkilerimizde mutluluğa erişebiliriz. Yeter ki, Allah’a karşı sorumluluk bilincinde olalım. Allah cümlemizi Kur’an rehberliğinde yaşayan, dünya ve ahiret mutluluğuna erenlerden etsin. İnşallah! Selam ve Dua ile.
