ON BİNLERCE YILLIK GEÇMİŞİ OLAN KENT: BATMAN
Kadim toprakların üzerinde yaşıyoruz. Bugün üzerinde yaşadığımız coğrafya insanlığın ilk ortaya ilk coğrafyadır.
Batman’daki HallanÇemi Höyüğü insanlık tarihinin ilk yerleşim yerlerinden biridir.
Medeniyetin de ortaya çıktığı bir konumdayız.
İlk yazı bu topraklarda bulundu. Yeryüzündeki ilk büyük devletler bu topraklarda can buldu.
Daha sonraki yıllarda Batman toprakları, Roma -Sasani sınırına ev sahipliği yaptı. Hasankeyf gibi tarih öncelerine dayanan bir yerleşim yerine sahip bu coğrafya.
Perpira Köprüsü’nün geçmişi antik çağlara kadar dayanır. Malabadi, Zeynel Bey Türbesi, Hasankeyf’in diğer tarihi yapıları, HallanÇemi Höyüğü, Kozluk’taki tarihi yerler, Deraser Mağara resimleri sadece tezimize birkaç kanıt.
Bugün Batman Çayı ve Dicle Nehri Havzasının Batman il haritasına giren kısmı pek çok höyük ve tarihi yerleşim yeri ile doludur.
Henüz el değmemiş, keşfedilmemiş pek çok tarihi yapıya sahibiz.
**
O günlerden bugüne gelindiğinde Batman sürekli yeni bir şehir diye tarihinden ve bağlamından koparılmaya çalışılıyor.
Yazılan şehir tarihlerinde, petrolün bulunmasıyla hızla gelişti filan deniliyor.
Elbette doğrudur Batman’ın petrol ile nüfus yönünden can bulduğu ve çekim merkezi haline geldiği…
Ancak kentimiz geçmişinden ve tarihinden koparılınca Ay yüzeyine kurulmuş bir koloni gibi algılanıyor.
Yahya Kemal bir şiirinde;
“Derler: İnsanda derin bir yaradır köksüzlük;
Budur âlemde hudutsuz ve hazin öksüzlük.” der.
**
O halde şehir tarihi gündeme geldiğinde bu kötülüğü gündeme getirmemek lazım. Batman, şehir merkezi bağlamında yeni olabilir; ancak Batman’da tarihin olmadığını söylemek bu kente yapılabilecek en büyük kötülüktür.
Bölgede mimari yapıların kaynağının coğrafyanın bir gereği olarak toprağa dayanması nedeniyle anıtsal mimari yapılar görece sayıca az görünebilir. Ama bu demek değildir ki kentimizin ta insanlığın ortaya çıkışı zamanlarına kadar bir geçmişinin olmadığı…
Bugün mağara resimlerine nerede rastlarsınız?
Ancak tarih öncesi yerleşim yerlerinde rastlayabilirsiniz.
O yüzden bu kentin on binlerce yıl geçmişe dayanan bir geçmişi var.
Bu kenti, Amerikanvari ya da Orta Doğu’da olduğu gibi bir vahaya kurulmuş köksüz ve geleneksiz bir yerleşim yeri olarak görmeyin.
Batman, Dubai değildir. Bu kentin her ne kadar kozmopolit bir yapısı olsa da bir kent kimliği vardır.
