Unutulmuş büyükşehir hayali
Malumunuz üzere sürekli Batman ile ilgili bizi umutlandıran haberler, dedikodular gündeme gelir.
Evlerde, kahvehanelerde, işyerlerinde bu dedikodu büyür ve nihayetinde basının, sosyal medyanın, siyasetçilerin gündemi haline gelir.
Konuşulur, gündem olur, halkta beklenti oluşturur.
Gerçekleşmese de hafızlarda yerini alır, zamanını bekler. Bunlardan biri de “Batman Büyükşehir Belediyesi” beklentisidir.
Yıllardır dedikodusu yapılır.
Hatta bu hususta beklenti de büyük.
Yerel seçim sürecinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Batman’a geleceği günlerde Bahçelievler Mahallesinde yapılan yeni belediye binasının tabelasının sürpriz şekilde kapalı tutulması, Cumhurbaşkanının büyükşehir müjdesi vereceği yönünde yorumlanmıştı.
Ancak o gün o müjde verilmedi.
Batmanımız büyükşehir belediyesi olmayı hak ediyor mu derseniz, şehir merkezi olarak Batman çoğu büyükşehrin merkez nüfusundan daha kalabalık bir şehir merkezine sahiptir. Ayrıca şehrin imkanları bağlamında da daha gelişkin bir profil sergilemektedir. En önemlisi de Batman, her türlü sürprizi gerçekleştirebilecek bir potansiyele sahiptir. Şehrin yerleşkesinin henüz 70-80 yıl gibi kısa bir sürede dünyada örneğine az rastlanır bir hızla serpilmesi, yayılması ve bunun devam ediyor olması aynı zamanda Batman’ın bir cazibe merkezi olduğunun da kanıtıdır.
TÜİK verilerinde Batman’ın göç veren değil, göç alan bir il olması da bunun bir yansımasıdır. Son dönemlerde sanayiye yönelik yapılan yatırımlar, tarım ve hayvancılık faaliyetleri, şehrin zaten akla gelen ilk özelliği olan petrol üretimi ve rafinerisi gibi faktörler Batman’ı çoğu şehirden daha müstesna bir konuma taşımaktadır.
Batmanlılar Büyükşehir Belediyesi istiyor mu derseniz; evet, canı gönülden o müjdenin verilmesini isterler, beklerler.
Büyükşehir Belediyesi olmak için en önemli koşullardan biri il geneli nüfusunun 750 bin kişi olmasıdır. Nüfus bu sayıya ulaşsa da büyükşehir belediyesi olmak için kanun çıkarılması gerekmektedir. Ancak nüfus şartı sağlansa bile illa büyükşehir belediyesi olunacak diye bir şey yok! Şartlar uygun olduğunda o ilin siyasetçisi, bürokratı, halkı istekli olmalı ve bu isteğini yaptığı girişimlerle merkezi yönetime yansıtmayı bilmelidir.
Tabi eğer devlet büyükleri uygun bulursa kanaatimce bu şartlar esnetilmek suretiyle yine de büyükşehir belediyesi olunabilir.
Batman’ın nüfus açısından şansı merkezinin yoğun bir nüfusa sahip olmasıyken yine nüfus açısından şansızlığı da ilçelerinin nüfusunun az olması ve kırsalda ikamet eden nüfusun azlığıdır. Son nüfus verilerine göre il genelinin nüfusu 647 bin kişidir.
Bu konuda TÜİK’in genel nüfus verileri ile birlikte göç verileri de nüfus artışını işaret etmektedir.
***
Büyükşehir olunursa getirisi götürüsü ne olur ona da bakmak lazım.
Büyükşehrin birtakım avantajları var.
Örneğin büyükşehirlerin genel bütçe vergi gelirleri il belediyelerine göre daha fazladır. Büyükşehirlere hazineden daha çok ödenek çıkarılabilmektedir. Büyükşehir Belediyelerinin kendi gelirlerinde de artışlar söz konusu olabilmektedir. Bu bağlamda büyükşehir belediyesinin en önemli avantajı gelirler, şehre ayrılan ödeneklerle ilgilidir diyebiliriz. Bunun yanında büyükşehir belediyesi olmak demek şehrin genel idari durumunun da değişmesi anlamını da taşıyabilmektedir.
Kimi kurumlar müdürlükten başmüdürlüğe veya bölge müdürlüğüne, kimi şeflikler müdürlüğe, kimi şubeler merkezlere dönüşebilmektedir. Bunlar hem resmî kurumlar için hem de özel olan kurumsal şirketler için geçerlidir.
Ayrıca büyükşehir olan illerin daha çok yatırım çekme kabiliyeti sergiledikleri de bilinmektedir. Bütün bunlar hizmet kalitesini artıracak faktörlerdir. Bununla beraber kanunlara bağlı olarak memleketlerinde çalışma izni olmayan bazı özel meslekler ve rotasyona tâbî bazı mesleklerde çalışanlar da büyükşehir olunmasıyla memleketlerinde çalışmalarının önündeki engelden kurtulabilecektir.
Büyükşehir olmanın dezavantajları da var elbette! Örneğin esnaflardan alınan bazı vergilerin oranları ya da vergi türleri büyükşehir belediyelerine tâbî bir şekilde değişkenlik gösterebilir. Ev kiraları, nüfusun artışına göre artabilir.
İdari yapıda meydana gelecek en önemli değişiklik de İl Özel İdaresinin kaldırılmasıdır. İl genelinde görev ve yetki büyükşehir belediyesinde olacaktır.
***
Aslında Batman’ın görünümü, yayılımı doğal bir büyükşehir havası vermektedir.
Problemleri de öyle!
Batman’ın trafiği, kira fiyatları, ulaşımı, havasının kirliliği maalesef büyükşehirlerin problemlerini anımsatmaktadır. Tabi küçük şehirlerin problemlerini de anımsatan problemlerimiz var! Mesela şehrin giriş çıkış yolları buna örnektir. Şu anda yapımı devam eden Siirt ve Hasankeyf yollarının bitimini dört gözle bekliyoruz. Ancak Diyarbakır yolu halen büyük problem! Merhum Ataullah Hamidi’nin vekilliği döneminde gündeme getirdiği Batman-Savur-Mardin yolu ile ilgili de bir gelişme yok. Ulaşım ve yollar büyükşehirler için büyük öneme sahiptir. Uçak sayıları, uçulan il sayısı çok yetersiz! Bu örnekler artırılabilir.
***
Gel gelelim Batman Büyükşehir’e!
Şehir Merkezi iki ilçe belediyesine ayrılmış. Turgut Özal Bulvarı iki ilçe arasındaki sınır… Batman’ın batı kısmı İluh İlçe Belediyesi, doğusunda kalan kısım da Raman İlçe Belediyesi… Bence şehrin problemleri, ekonomisi, sosyal imkanları ve nüfus dağılımı açısından adil bir bölüşüm… Bu ilçelerin sınırları havalimanı kavşağı ve şehir ilerlerse gittiği yere kadar devam edebilir. Yatırımlar, farklı şehirlere çok sayıda uçuşlar, hatta yurtdışı uçak seferleri… Birden fazla organize sanayi bölgeleri… Çevre illere açılan büyük ve geniş yollar… Kuzey çevre yolu… Hızlı tren… Merkezde tramvay… Batman Büyükşehir tüm bu imkanların ilk basamağı olabilir tabi.
Ama bizimki de hayal işte!
Bu ekonomik ortamda, bu tasarruf tedbirleri ile kısa vadede büyükşehir hayali zor görünüyor. Şu an Batman’ın zaten ne böyle bir nüfusu var ne de böyle bir gündemi!
Gündem olmalı mı, evet olmalı!
Büyükşehir hayali gerçekleşirse bir seçim döneminde gerçekleşir kanaatimce!
