Kız babası; kızına talip olduğu zaman söz kesilmeden önce oğlan tarafından bir miktar para (xelat, süt parası...) Almasına başlık parası denilir.
Yapılacak izdivaç ile ilgili tüm süreç, söz kesilmeden önce başlık parası ile beraber belirlenir idi.
Gece yarılarına kadar devam eden bu pazarlık; bazen hatırı sayılır insanlar da devreye gerer, miktar belirlenir, söz kesilir ve Fatih okunurdu.
Bundan sonra kız ve ailesi sürece karışmaz damat tarafı bütçesine göre düğününü yapardı.
O evlilikler iki kişi arasında yapılsa da, yeni bir yuva ile beraber yeni akrabalıklar kurulur idi.
Ancak toplumda "kızını satma", "yüksek başlık parası yüzünden evlilik zorlaşıyor" itirazları yükselince kanaat önderleri ile hocalar başlık parası kaldırma konusunda birleşti.
Ve yılların geleneği olan başlık parası yerle yeksan edilip büyük oranda kaldırıldı.
Bu süreçte imamların "Başlık parası haram" ve hatta "Kızının hayzini yeme" demeleri ile ilgili itirazimi açıklamaya çalışacağım.
Oysa Hz. Şuayip(as) kızını Hz. Musa (as) vermesi için ondan sekiz veya on yıl çobanlık yapmasını istemişti.
Kassas 27 ayet mealen:
Baba, "bana 8 yıl çalışmana karşılık şu iki kızımdan birini seninle evlendirmek istiyorum. Eğer 10 yıla tamamlarsan Bu da senin bileceğin; seni zorlamak istemem. İnşallah benim iyi kimselerden olduğumu göreceksin" dedi.
Yine Kürtçe El batı Mevlüt te de Peygamberimiz sallallahu Aleyhi ve sellemin babası Abdullah ile Amine'nin evliliğinde başlık parasından bahsedilir.
Bunlar var olmasına rağmen; başlık parasının haram kısmına dair bir ayetin olmadığı ve hiç bir mezhep imamının bu yönde bir görüşü de yoktur.
Ebû Hüreyre radıyallahu anh'den rivayet edildiğine göre Nebî sallallahu aleyhi ve sellem,
"Allah Teâlâ şöyle buyurdu" demiştir:
"Ben kıyamet günü şu üç (grup) insanın düşmanıyım:
Benim adıma ant içtikten sonra sözünden cayan kişi.
Hür bir insanı köle diye satıp parasını yiyen kişi.
Ücretle bir işçi tutup işini gördüren ve işçinin ücretini vermeyen kişi." (Buhârî, Büyû 106, İcâre 10. Ayrıca bk. İbni Mâce, Ruhûn 4)
Hocaların delil gösterdiği bu hadisteki "hür bir insanı köle diye satıp..." Kısmı ile başlık parası arasında hiç bir ilişki yoktur.
Hepimizin bildiği gibi gelin düğünden bir hafta (bölgelere göre değişebilir) sonra hediye ile beraber tatlısını alır kocasıyla ile beraber baba evine el öpme gider.
İzzet ve ikram görür. Baba ocağından hediyeler ve tatlı ile evine gönderilir.
...
Başlık parası kaldırıldı peki evlilik maliyeti düştü mü?