Çocuğun dili oyundur

Oyun, mutlu ve sağlıklı çocuk yetiştirmenin önemli bir parçasıdır. Nasıl ki yetişkinlerin kendilerini ifade etme yolu dil ise çocukların da ifade yolu oyundur. Tarih boyunca çocuklarımız insanlığın geleceği olan oyunlar oynadı. İlk olarak avcı toplayıcı toplumlarda ok- mızrak atma; tarım toplumlarında evcilik, çiftçilik; sanayi toplumlarında arabalar ve kamyonlar ile ilgili oyunlar oynadı. Bu oyunlar günümüzde yerini dijital platformlara bıraktı. Hangi dönemde ve şekillerde olursa olsun oyunu en çok seven canlının insanlar olduğunu görüyoruz. 

Oyun kültürden daha eskidir. Hatta kültürü doğuran, mitlerin, destanların, sanatın menşei oyundur. MÖ Eflatun’un çocuklara aritmetik öğretirken elmalar kullanarak eğitim verdiğini görüyoruz. Bu durumda Platon da boşuna “ Hayatı oyun gibi yaşayın.” demiş olamaz. Oyun büyüsel bir dansın ritminde keşfe çıkmak olabilir mi? Bence olabilir.

Çocuk, oyun sürecinde seçtiği rollerle seçim yapmayı öğrenir. Oyunun sağladığı özgür ortam çocuğun duygu ve düşüncelerini, isteklerini rahatlıkla gerçekleştirebildiği bir dünyadır. Bu dünya, çocuğun gerçek hayata ilk adımlarıdır. Geleceğimiz olan çocuklarımız oyun sayesinde arkadaş edinmeyi, sorunları çözmeyi, yaşamlarını kontrol etmeyi öğrenirler. Oyunda rekabet vardır. Çocuk başarılı olmak için çaba harcar. Başarılı olan sevinci, kaybeden ise üzüntüyü deneyimler. Oyun affedicidir. Başarısız olduğunuzda sizi yargılamaz, size yeniden şans verir. Oyunda anlık Feedback vardır.

Birbirini tanımayan, aynı dili konuşmayan, farklı coğrafya ve kültürlerden birkaç yetişkinin bir araya gelince kurabileceği ilişki çok sınırlıdır. Aynı ortam ve şartlarda bir araya gelen çocuklarda ise tam tersi bir duruma şahit oluruz. Dünyanın neresinden olursa olsun bir araya gelen çocuklar oyun sayesinde iletişimin çok farklı yollarını bulur.

Kanımca çocuk oyunlarında çok şey gizlidir. Çocuklar sözel olarak ifade edemedikleri birçok durumu oyun terapisi esnasında anlatırlar. Burada hemen Garry L. Landreth’in “ Oyun çocuğun dili, oyuncaklar ise kelimeleridir.” sözünü hatırlatmak isterim. Çocuk oyunu hem nasıl hissettiğini ifade etmek hem de deneyimlediklerini aktarmak için bir araç olarak kullanılır. 

Otokontrolün, öz güvenin, gözlem ve taklidin kodları oyunda gizlidir. 

Eylemlerimizin içeriği derinlemesine bir çözümlemeye tabi tutulacak olursa insanların bütün yapıp etmelerinin yalnızca oyundan ibaret olduğu sonucuna varılır.

Neticede oyun, çocuğun boş zamanlarını doldurma aracı olarak görülmemelidir. Oyunda çocuk disiplini, organize olmayı, zaman yönetimini, demokrasiyi, sebatı öğrenir. Oyunların en neşeli araştırma biçimi olduğunu unutmayalım.