Batman’ın ilk yerleşim alanı Êleh Köyüdür.
Elih Köyünün bulunduğu yerleşim alanına ortaçağ dönemindeki tarihi bulgulara göre Êlekhan deniliyor.
Osmanlı dönemindeki kayıtlarda yer yer İlihan olarak da geçmektedir.
Kürtler arasında ise Êleh olarak geçmektedir.
Eleh ismi sonradan Türkçe telaffuz uygun olarak resmi kayıtlarda İluh olarak yazılmaya başlanmıştır. Ve halen bu bölgeye İluh Mahallesi ve İluh Deresi denilmektedir.
Batman'ın en eski yerleşkelerine Êlih’iler deniliyor.
Batman’ın Kürtçe ismine Êlih denilmesi de buradan gelmektedir.
Şehrin en eski yerleşim alanı olan İluh Mahallesi, kenarından geçen dere yüzünden içine hapsoldu ve gelişemedi.
Şehrin ne kadar tehlikeli ve pis atığı varsa yıllardır bu dereye bırakılması sonucu bu mahalle mikroptan ve kokudan yaşanılmaz oldu.
Fırsatını bulan buradan göçtü.
Dere pis koku ve mikroplarla da yetinmedi, zaman zaman taşarak can ve mal kayıplarına yol açtı.
50 yıl önce ıslah edilmesi gereken dere, yıllardır siyasilerin seçim propagandası haline geldi.
Aday olan her milletvekili ve her belediye başkanı hatta muhtar adayı “Ben seçilirsem ilk işim İluh Düeresini ıslah etmektir” dedi.
Seçildikten sonra da kimse bir şey yapmadı.
Islah adı altında geçmişte bazı çalışmalar yapıldı ama hiçbir çalışma derenin sorununa köklü çözüm sağlamadı.
İluh Deresinde en ciddi ve kapsamlı çalışmalar 2022 yılında start aldı.
İluh Deresi etrafında kentsel dönüşüm ve yeşil kuşak projesi start aldı.
1. Etap çalışmaları kapsamında kamulaştırma başladı, yeşil kuşak çerçevesinde Habib Başkan Parkı yapıldı.
Seçimden hemen önce Vali Ekrem Canalp ve Milletvekili Ferhat Nasıroğlu’nun katılımı ile TPAO duvar dibinde yapılması öngörülen 17 metre genişliğindeki yol ile ilgili protokol imzalandı.
Temeli atılan TPAO duvar dibinde 2.5 km uzunluğunda yolun açılmasının yanı sıra 35 bin metrekare yeşil alan için de yer açılmış olacak.
Seçimden sonra bu proje durmuştu.
Yeni göreve başlayan belediye yönetiminin projeye bakışı merak ediliyordu.
Dün bu konu ile ilgili belediye sitesinde bir haber yayınlandı.
Habere göre Batman Belediye Eş Başkanı Gülistan Sönük, İluh Deresi çevresinde planlanan ıslah projesi çevre düzenleme çalışmalarını incelemiş.
Eş Başkan Sönük, belediye kentsel dönüşüm müdürlüğü teknik personelinden proje hakkında detaylı bilgi almış.
İnceleme gezisi sonrasında açıklamada bulunan Eş Başkan Sönük, bu çalışmanın şehrin genel yaşam kalitesine önemli katkılar sağlayacağını belirtmiş.
Doğru ve yerinde bir tespitte bulunmuş Eş Başkan Sönük.
Çünkü İluh Deresi. Batman’ın en önemli çevre, yaşamsal ve kentsel sorunlarından biridir.
Seçim öncesi yapılan 1. etap kısmı çalışmaları ile sadece İluh Mahallesinin değil, tüm şehrin nefes aldığına şahit olduk.
Yapılan çalışmalar sayesinde Karşıyaka Mahallesi köprüsü ve sere tabla civarında ulaşım rahatladı.
Habip Başkan Parkına geceleri gidin bakın, taş atsanız yere düşmez.
İnsanlar gece yarısına kadar parkta doyasıya eğlenip dinleniyor.
İluh Deresinin Erkölü Köyü kısmından başlayarak Balpınar Beldesi sınırına kadar derenin her iki yakası Habip Başkan Parkı gibi yeşil alan olduğunda dere kenarındaki 8 mahallenin kaderi değişmiş olacak.
Çalışmalar tamamlandığında İluh Deresindeki pis koku, mikroplar, dere kenarındaki çarpık kentleşmeden kurtulmuş olacağız.
Bu nedenle protokolleri imzalanan ve yol haritası belli olan bu proje mutlaka ara verilmeden ve durmaksızın devam etmelidir.
Bu işin birinci derecede muhatap kurumları olan Çevre Şehircilik Bakanlığı, TPAO ve DSİ geçmişte olduğu gibi bu projeye destek vermelidir.
Bu projeyi belediyenin tek başına ekonomik ve teknik olarak yürütmesi mümkün değildir.
Belediye, ilgili kurumlarla işbirliği yaparak İluh Deresinin etrafının gülistana çevrilmesi için seferber olmalıdır.
Yıllarca siyasi malzeme olarak kullanılan İluh Deresi ıslahı siyasi hesaplar ve çekişmelere kurban edilmemelidir.
Tüm paydaş kurumların elini taşın altına koyması ve sorumluluklarını sürdürmesi gerekir.
Bu sorunun çözümünde geçmişten bugüne destek alan ve bundan sonra da destek vereni Batmanlılar olarak unutmayacağız.
Çünkü bu sorun sadece birkaç mahalle değil, çalışmaya kentsel dönüşüm de dahil edilirse Batman'ın kaderini değiştirecektir.
Bu nedenle İluh Deresi kentsel projesi kapsamındaki çalışmalar durmaksızın devam etmelidir.