Medya okuryazarlığı, kitle iletişim araçları yoluyla elde edinilen mesajları çözme, değerlendirme ve sonuç çıkarma yeteneğidir.
Günümüzde daha çok medyayı çözümleyebilme konusu üzerinde durulmaktadır.
Medya okuryazarlığı, izleyicinin medyanın sunduklarını doğru okuyabilmesi ve kendi iletilerini üretebilmesi için katkıda bulunur.
Medya okuryazarlığındaki amaç, medyanın ilettiği mesajların doğru okunabilmesi, bireye medyanın sunduğu haber ve iletilerin gerçek olmayabileceği, medyanın yönlendirme fonksiyonun da olduğunun farkına varmasını sağlamasıdır.
Yani medya okuryazarlığı medyayı doğru okuyan, çözümleyen, kitle iletişim araçlarından gelen haberlere/mesajlara eleştirel bakan bireyler yetiştirmeyi amaçlar.
Medyanın özellikle reklamları çocukların dikkatini çekmek için yayınlaması ülkemizde çocuklar için medya okuryazarlığı eğitimini zorunlu hale getirmiştir.
Çocuklar medya okuryazarlığı hakkında ne kadar bilgiye sahip olursa medyada gördüğü iletileri okumaları ve kendi içlerinde eleştirmeleri de kolay olacaktır.
Günümüzde sadece çocuklar değil yetişkinler de medyadan etkilenmektedir.
Medyanın sunduğu haberlerin yanlı, taraflı, art niyetli olması durumunda haberi okuyanın da etkilenerek taraf olmasına neden olunabilmektedir.
Medya okuryazarlığındaki etki kişinin haber veya iletinin analizinde kendini göstermektedir. Yayınlanan haber veya iletinin doğruluk değeri analiz sonucu ortaya çıkmaktadır.
Böylelikle zihinler ve vicdanlar yanlış bir yöne sapmamaktadır.
Bugün her türlü bilgiye ulaşmak mümkündür.
Hatta bir bilgi hakkında anında ve birçok kaynaktan bilgi elde edebilmek imkân dâhilindedir.
Ancak “Kirli Bilgi” dediğimiz yalan yanlış bilgiler yüzünden insan beyninde yer alması gereken doğru ve öz bilgi yerine; safsatalar, hurafeler, yanlış tanımlamalar yer almaktadır.
Bilgi ve haber bombardımanı karşısında insan ne yapacağını bilememektedir.
Filtrelenmesi gereken bilgiler, araştırılması gereken haberler; filtrelenmeden ve araştırılmadan olduğu gibi alınınca insan beyni ve vicdanı yanlış yere kanalize olmaktadır.
Sosyal medyanın değişik kanalları (tweet,facebook vs) ile fotoğraf ve haberler yayınlanmakta ve insanlar sosyal medya programları vasıtasıyla yayınlanan yalan yanlış haber ve fotoğraflar vasıtasıyla yönlendirilerek kanaatleri değiştirilmektedir.
Maalesef günümüz insanı kolaycılığa kaçmakta ve medyada yayınlanan haberlerin, gösterilen fotoğrafların doğruluğunu ve kaynağını araştırma gereği duymamaktadır.
Google gibi arama motorlarının kolaycılığı insanları okumamaya, araştırmamaya yönlendirmiş durumdadır. İşte bu yüzdendir ki medya okuryazarlığı önem kazanmıştır.
Oysaki araştırma yanlış yere kanalize olmamak, gereksiz yerde bulunmamak ve insanlara, gruplara, toplumlara haksızlık etmemek için medya okuryazarlığında analiz, değerlendirme ve sonuç çıkarma çok önemlidir.
“Ey iman edenler!
Eğer bir fasık size bir haber getirirse onun aslını araştırın. Yoksa bilmeden bir kavme sataşırsınız da yaptığınıza pişman olursunuz” Hucurât-6