Yaptığımız ibadetin daha makbul, sevabının daha fazla ve Allah’ın rızasını en iyi biçimde kazanmanın yollarından biri de o ibadetin sünnet ve adabına azami riayet etmekle olur.
Oruç da farz-ül Ayın olan bir ibadet olduğundan, farzları dışında, sünnet ve adapları da vardır.
Orucun sünnetleri:
1-Bir yudum su içmek gibi az da olsa sahurda bir şey yemek ve sahurunu gecenin son vaktine kadar tehir (geciktirme) etmek.
Peygamberimiz sallallahu aleyhi ve sellem:
“Sahura kalkın. Zira sahur yemeğinde bereket vardır.” (Buhari, Müslim)
“Sahur yemeği berekettir, bir yudum su ile de olsa onu bırakmayın. Çünkü Allah ve melekleri sahurda yemek yiyenlere rahmet ve istiğfar eder.” (Ahmet b. Hammbel)
2- Güneş kesin battığı zaman namazdan önce acele iftar etmek.
Peygamberimiz sallallahu aleyhi ve sellem:
“Üç şey peygamberlerin ahlakındandır: İftarı acele yapmak, sahuru geciktirmek, namazda sağ eli sol el üzerine koymak.” (taberanı)
“İftarı acele yapıp sahuru geciktirdikleri müddetçe ümmettim hayır üzeredir.” (Ahmed b. Hambel)
“Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem namaz kılmadan önce birkaç tane yaş hurma ile iftar ederdi. Eğer yaş hurma bulmazsa kuru hurma ile iftar ederdi. Eğer kuru hurma da yoksa birkaç yudum su içerdi.” (Hz.Enes)
İftarın bir hurma ile yahut tatlı bir şey ile yahut su ile yapılması Müstahaptır. Yine iftarını uç yada daha fazla tek sayılı bir şey ile yapmakta mustahaptır.
3- Dua etmek. Peygamberimiz sallallahu aleyhi ve sellem:
“İftar anında oruçlunun duası geri çevrilmez.” (İbnı Mace)
“Allahumme leke sunma ve ala rızkıke efterna fe-tekebbel minna inneke entessemiü’l-Alimü.” (İbn. A bas, Enes)
Kişi kendine en uygun ve dil ile dua edebilir. Önemli olan dua da samimiyet ve ihlastır. Şu duayı okumak daha uygu olacağı görüşündeyim.
“Allah’ım senin rızan için oruç tuttum, senin rızkınla orucumu açtım. Sana güvendim, sana iman ettim. Susuzluk gitti, damarlar ıslandı. İnşaAllah ecir ve sevapta sabit oldu. Ey fazl u keremi bol olan Rabbim, beni, anne-babamı ve tüm inananları af et. Hamd olsun Allah’a ki O bana yardım etti de oruç tuttum, rızık verdi de orucumu açtım.”
4- Oruçlu kimseleri bir hurma yahut bir bardak su ile benzeri şeyler ile iftar vermek.
En mükemmeli oruçluyu/oruçluları gücü nispetinde yemeklerle doyurmaktır.
Peygamberimiz sallallahu aleyhi ve sellem:
“Oruçlu bir kişiye iftar ettiren oruçlunun alacağı sevap kadar sevap elde eder. Oruçlunun sevabından da hiçbir şey eksik olmaz.” (Tirmizi)
5- Şayet, Cünüp, Hayız Ve Nifas durumu varsa sabah vaktı girmeden temizlenmek. Şafi mezhebine göre kişi gereksiz biçimde banyoya veya hamama girmesi mekruhtur.
6- Dili ve diğer organları günahı olmayan lüzumsuz işlerden korumak:
Dedikodu, söz taşıma, yalan konuşmak gibi haram olan işleri yapmak ise Ramazan’da oruçlu iken daha kuvvetli bir şekilde yasaktır.
Peygamberimiz sallallahu aleyhi ve sellem:
“Yalan konuşmayı, yalan sözlerle amel etmeyi terk etmeyen kimsenin yemesini içmesini terk etmesi Allah’ın ihtiyacı yoktur.”(Ebu davud, Tirmizi)
7- Orucu bozmayan bazı mübah şeyleri terk etmek. İşitme (müzik), kokulu bir çiçeği koklama, vb.
8-Şafii mez. Damardan kan aldırmayı veya hacamat yapmayı terk etmek.
9- Ailesi için bol infakta bulunmak, akrabalara iyilikte bulunmak, fakirlere ve miskinlere sadaka vermek.
10- İlim ve Kur’an okumak, zikir ve salavat ile meşgul olmak.
11- Özellikle ramazanın son on gününde itikafa girmek. Yani camiye herhangi bir ibadet veya özel olarak gittiğinde “Niyet ettim itikafa girmeye” dedikten sonra bir müddet beklemek. Kıldığı namaz ve uyku da beklemek olarak kabul edilir. Bekleme süresi artıkça sevabı da artar. Özellikle Ramazanın son on günü daha fazla itikafa dikkat etmek.