Türkiye'de ortaokullarda 2024-2025 eğitim ve öğretim yılında okutulacak seçmeli derslerin tercih süreci 30 Ocak tarihinde başladı, 12 Şubat'ta son buldu.
Kürtçenin Kurmancî ve Zazakî lehçelerinin de içinde bulunduğu dersler için başvuru yapılmasına dönük kampanyalar yürütüldü.
Çağrılar yapıldı;
“Kürtçe dersi tercih edin” denildi.
Ama kimse neden Kürtçe dersi tercihinin düzeyde olmadığı ve tercih edenlerin ne tür durumlarla karşılaştığını araştırıp merak etmedi.
Herkes adeta birlik olup seçmeli Kürtçe dersinin tercih edilmesi çağrısında bulundu.
Ortaokullarda okutulan seçmeli derslerin seçimi için Kurmancî ve Zazakî dersleri de seçmeli dersler kapsamında tercih edilebiliyor.
Bu tercih ile öğrencilere anadillerini öğrenmesi fırsatı tanınıyor.
Buna rağmen başvurular istenen düzeyde değil.
Kurmanci ders için başvuruların yeteri düzeyde olmamasının birçok nedeni var elbette.
Birincisi ve en önemlisi; Kürtler ana dilde eğitimde kendilerine tanınan seçmeli ders fırsatını yetersiz buluyor.
Seçmeli yerine zorunlu ders olmasını yani ana dilde eğitim hakkını talep ediyor.
Seçmeli dersi yetersiz ve formalite olarak gören Kürtler, bu yüzden seçmeli derste Kürtçeyi tercih etmiyor.
Tercih etmemelerinin diğer bir sebebi de okul idareleri ve öğretmenlerin eğilim ve tutumudur.
Diğer branş ve dersler için öğrencileri teşvik eden idareci ve eğitimciler, Kürtçe konusunda ise çekimser kalıyor.
Diğer bir husussa kork.
Hem veliler hem öğrenciler, Kürtçe dersi tercihe etmekte çekince ve korku yaşıyor.
Oysa Kürtlerin kendi ana dillerinde konuşma ve eğitim hakkı, en temel insani haktır.
Kürtlerin kendi dillerinde eğitim görmeleri, mahkemelerde savunma hakkı, camilerde Kürtçe hutbe hakkı bir lütuf değildir, olmamalıdır.
Ancak buna rağmen halen Kürtçe eğitimin önünde handikaplar ve yanlış algılar var.
Mesela Kürtçe ders verecek öğretmenlere yeteri kadar kadro açılmıyor.
Kürtçe öğretmeni olmak için Kürdoloji bölümünü bitirenler iş bulamıyor.
Dolayısı ile okullarda Kürtçe ders verecek yeteri sayıda öğretmen bulunmuyor.
Mevzuata göre tercih sebebi olan derseler için okullarda en az 10 öğrencinin aynı dersi seçmesi durumunda ilgili seçmeli ders okutulmaktadır.
Okullarda ilgili alanda yeterli sayıda öğretmenin bulunmadığı derslerin seçilmesi hâlinde öncelikle diğer okullardan maaş/ek ders karşılığı görevlendirmeler yoluyla öğretmen görevlendirilmektedir.
Bu da mümkün olmadığı hallerde ücretli öğretmen görevlendirilmek suretiyle bu dersler okutulmaktadır.
Anadilimize sahip çıkalım diyorsunuz ama bu engel ve sorunlar oldukça Kürtçe eğitimi seçmek de biraz zor olur.
Yani ortaokulda seçmeli Kürtçe eğitim dersinin akıbeti biraz meçhuldür.
Eğitim için olanak ve imkanlar yeterli mi?
2023 yılında kaç kişi Kürtçe seçmeli ders eğitimi gördü?
Kaç öğretmen görevlendirilmiş?
Bu soruların cevabını bile var mı?
Kürtçe seçmeli derse başvuranların, başvurudan sonraki süreci de takip edilmelidir.
Unutulmasın ki dil, bir insanın varlığı ve yaşamıdır.
Bir kişi anadili ile konuşamıyorsa o insan toplumda hep kendini ezik hisseder.
Sadece öğrencilerin değil Kürtlerin çoğu dillerini öğrenmek için eğitime ihtiyaç duyuyor.
Çünkü Kürtçe, ciddi ciddi kaybolan diller arasında yer alıyor.
Siyaset üstü hak temelli bir mesele olan anadil hakkına Kürtlerin sahip çıkması gerekir.
Kürtler yeteri kadar sahiplenmediği ve bu yöndeki taleplerini dillendirmediği müddetçe Kürtçe eğitimin önündeki engeller de kalkmaz.