Taziyeler toplumumuzun en hassas olduğu ve hala canlılığını koruyan geleneklerinden biridir.
Bunun dini ve kültürel ritüelleri mevcuttur.
Dini ritüeller konusunda yorum beyan etme şansımız yok. Yanlış yorumlanan dini ritüeller ve kültürel ritüeller konusunda ise daha önce de(arşivde mevcut) fikirlerimi beyan etmiştim.
Taziyenin ana amacı acılı aileyi psikolojik ve ekonomik olarak desteklemektir.
Ama maalesef bu iş, bizde çok sakat işliyor.
Eskiden taziyeye giden herkes, yağ, şeker, un, koyun, keçi veya nakit para getirip, hem taziye masraflarına ortak oluyor hemde acılı ailenin ekonomik olarak yıpranmasının önüne geçiyordu.
Şehirleşme ile birlikte insanların nakdi ve ayni yardımları neredeyse yok denecek noktaya geldi. Ama taziye sahibinin, cenazesi daha yerdeyken, et, kasap, yemek fabrikasıyla uğraşması gerekiyor.
Adam cenaze ile mi et, pirinç, çay, şeker veya onların parasıyla mı uğraşsın?
Birde bunun taziye evleri sektörü çıktı ortaya.
Hayır sahipleri veya kurumlar, her mahalleye, taziye sahipleri ve gelen konuklar rahat etsin diye taziye evi kurmuşlar.
Ama maalesef buralara çöken zevat, buraları ticarethaneye çevirmiş.
Adeta haraç alıyorlar. Sabit fiyat koymuşlar, her gelen şu kadar para ödeyecek.
Para yoksa, yoksa olmaz!
Eyvallah, taziye evlerinin belli giderleri var. Elektrik, su, temizlik...
Tamamda bunun 3 gün için belirlenecek yaklaşık maliyeti bellidir.
3350 lira masraf ne demek?
Bizim arkadaşın arife günü taziyesi olmuş, çıkışta bu rakamı istemişler. Neymiş efendim 1350 lira çay, şeker, su parası.
Hemen bizim çaycıyı çağırdım, yaklaşık giren çıkanı ve potansiyeli hesapladık, abi imkansız. 3 günde orta standartlarda bir taziye için bu rakam çok abartılı dedi.
Diğer 2 bin ne diye sormuş bizim arkadaş, imama günlük 250 demiş, 3 adette temizlikçi, günlüğü 100’er liradan falan filan…
Haydi falan filanı geçtik. Kardeşim, sen taziye sahibinin rızasını almadan günlüğü 250 liradan imamı nasıl oturtursun?
Taziye sahibine, imamınız yoksa taziye evimizim imamı var günlüğü de şu kadar dersin, o isterse, eyvallah. Kimsenin buna itirazı yok. Ama bunu zoraki yaparsan, buna haraç derim!
3 temizlikçi işine gelince, buda çok makul gelmiyor bana. Taziyelerde genelde taziye sahibinin gençleri bu işlerle ilgilenir. Genel temizlik için her sabah bir kişiye para verip temizledin diyelim. 3 kişi sizce de biraz abartı değil mi?
Zaten zengin adam için 3-5 binin kıymeti yok.
Fakir adam ne yapsın?
3 aylık gelirini taziye evine gömen vatandaş, ölüsüne mi üzülsün parasına mı?
Bunu birkaç taziye evinden daha sordurdum. Bu işi Allah rızası için yapanlar var. Gideri kurumlar tarafından ödenenler de ama bunlar azınlıkta.
Genelde sistem aynı, sadece rakamlar oynuyor.
Herkes kendi finans uzmanlarıyla oturup, uluslararası para kurlarını, petrol varil fiyatı, Tefe Tüfeyi de hesaplayarak fiyat belirliyor. Sonra o paraları nereye yatırıyor bilmiyorum!
Ama ortada hoş olmayana bir şeyler döndüğünü biliyorum.
Taziye evinde herkes kendi suyunu, çayını, şekerini getirir, yaklaşık elektrik ve temizlik maliyeti belirlenir. Taziye sahibine sunulur. Zengin olan adam zaten üçe beşe bakmaz. Bin lira ise 3 bin 5 bin verir. Ama fakirse ve bin lirayı ödeyemiyorsa, lütfen ona da zorluk çıkarmayın.
Bu memlekette, hele birde ölüsü varken, kimse bin iki bin liralık hesaba itiraz etmez.
Ama olmayınca da zor işte. Birde buna üç beş bin yemek parası ekleyin. Belediye, yemeğin bir kısmını ödüyor ama buna rağmen ortalama bir taziyenin yemek gideri üç beş bin.
Yazık değil mi?
Bunun için de artık birilerinin hareket etmesi gerekir.
Siyasiler ve Cumhurbaşkanı çağırınca vizyona çıkan kanaat önderleri(!) ya bu paraları siz ödeyin yada elinizi masaya vurup, bitirin şu taziye de yemek olayını.
Zorla para işine gelince bu tamamen ticarete girer. Madem kadrolu personeller, sabit gelir ve giderler var ortada, demek ki kar var. İş hayır değil kar işiyse, taziye evi değil ticarethane olur.
Ticarethanelerinde Ticaret ve sanayi odası ile vergi dairesine kayıt yaptırması gerekir.
Hemşerimiz Mehmet Şimşek maliyenin başında olsa, bunu ihbar kabul eder, anında çökerdi bunlara.
Hayır işi ise, niye para var?
Para varsa kar var, kar varsa, vergi, kayıt, kuyut…
İnsanların başkasının acısından otlanmadığı yarınlar dileğiyle, sağlıklı ve mutlu kalın…